Για ποιο λόγο η αριστερά φτιάχνει νέο κόμμα;

Σάββατο, 2 Απριλίου 2011

Για ποιο λόγο η αριστερά φτιάχνει νέο κόμμα;

του Γιώργου Παπασπυρόπουλου

Σήμερα είναι η αποφασιστική ημέρα των ψηφοφοριών στο ιδρυτικό συνέδριο της Δημοκρατικής Αριστεράς. Ένα εγχείρημα που ξεκίνησε τον περασμένο Ιούνιο - με την αποχώρηση της Ανανεωτικής Πτέρυγας από τον Συνασπισμό έπειτα από την απόρριψη του αιτήματός της για "απεμπλοκή από τον ΣΥΡΙΖΑ" - και πήρε προσωρινή μορφή ως Δημοκρατική Αριστερά με την σύμπραξη της Πρωτοβουλίας για την ανασυγκρότηση της ανανεωτικής αριστεράς, της ΑΡιστερά ΣΗμερα του Μιχ. Παπαγιαννάκη και χιλιάδων ανένταχτων αριστερών και οικολόγων - φτάνει σήμερα στο κρίσιμο σημείο του: αυτό της συλλογικής πλέον υιοθέτησης από όλους όσους συμμετέχουν του ιδιαίτερου στίγματός του, του "προσώπου" του στην ελληνική κοινωνία.

Μέσα σε συνθήκες μεγάλης κρίσης και άγνωστης πορείας για την χώρας μας το επόμενο διάστημα, θα πρέπει να είναι τουλάχιστον σαφείς οι λόγοι που στην αριστερά δημιουργείται ένα νέο κόμμα. Το συνέδριο οφείλει να είναι απόλυτα ξεκάθαρο σε αυτόν τον τομέα - τα υπόλοιπα είναι λίγο πολύ δικά του εσωτερικά θέματα και για την κοινωνία φαντάζουν λεπτομέρειες.

Ποια θα πρότεινα να είναι τα τρία βασικά χαρακτηριστικά - αιχμές της νέας συλλογικότητας;

1. Το μέτωπο στον λαϊκισμό και την διαφθορά

Η ελληνική κοινωνία για τρεις δεκαετίες έζησε μέσα σε ένα ψέμα. Υπέκυψε στις σειρήνες του λαϊκισμού, αύξησε το εισόδημά της με τις ευρωπαϊκές επιδοτήσεις, εγκατέλειψε την παραγωγή και έπεσε με τα μούτρα στην κατανάλωση με δανεικά. Έχασε πραγματικές περιουσίες στο κόλπο του χρηματιστηρίου, ξόδεψε λεφτά που δεν είχε για την λαμπερή φιέστα των Ολυμπιακών, κατέφυγε στις πελατειακές σχέσεις, τον διορισμό και το βόλεμα στην Κιβωτό/καταφύγιο του Δημοσίου για να επιβιώσει. Λίγο ακόμα και θα γινόταν πράξη ο δημοσιοϋπαλληλικός σοσιαλισμός σε μια χώρα...

Μια νέα ιδεολογία διαμορφώθηκε: ο νέος ελληνικός λαϊκισμός του ύστερου 20ου αιώνα.

Ένας ολόκληρος λαός δεχόταν τα ψέμματα και τις απάτες του δικομματικού πολιτικού συστήματος κουνώντας τα πλαστικά σημαιάκια κι επανεκλέγοντας τους απατεώνες ξανά και ξανά στην εξουσία, απλά για να φάει από τα ψίχουλα που έπεφταν από το Μεγάλο Τραπέζι όπου συνεχιζόταν νυχθημερόν το μεγάλο φαγοπότι. Συντεχνιακά προνόμια, επιδόματα και μισθοί στους αέργους του Δημοσίου, τοκογλυφικά δάνεια στους εναπομείναντες του Ιδιωτικού, πόρτα στους απέξω...

Και η αριστερά στο κόλπο: όχι στην εξουσία αλλά να χαϊδεύει κι αυτή αυτιά για τις "κατακτήσεις των εργαζομένων" (των ΔΕΚΟ εννοείται και των υπουργείων) την ώρα που διαλυόταν κάθε αυτόνομη έκφραση συνδικαλισμού στον ιδιωτικό τομέα. Πέρσι ακόμα ζητούσε 100.000 διορισμούς ακόμη στο Δημόσιο!

Λέξεις όπως παραγωγικότητα, αξιολόγηση, αλληλεγγύη, νομιμότητα, δημόσιο συμφέρον είχαν εξοριστεί από το λεξιλόγιό της ως ύποπτες και "συστημικές". Το απίστευτο εγχώριο έλλειμμα σε θεσμούς, μεταρρυθμίσεις, παραγωγικό εκσυγχρονισμό, φροντίδα αειφορίας και η αντιστοιχία τους σε τερατώδη εθνικά οικονομικά ελλείμματα διασκεδαζόντουσαν σαν έκφραση της μόνιμης και γενικής κρίσης του ...καπιταλισμού. Κι όταν η πραγματική χρηματοπιστωτική κρίση πέρασε τον Ατλαντικό και οι δανειστές "επαναστάτησαν" για να εξασφαλίσουν τα κέρδη τους, όλα επιτέλους επιβεβαιώθηκαν: για την κρίση "φταίνε οι άλλοι" - η αριστερά προσχώρησε ολοκληρωτικά στον εθνικό λαϊκισμό. Σήμερα οι "αντιμνημονιακοί" απλώνονται από το ένα σκέλος του δικομματισμού μέχρι τους οπαδούς του κρατικού καπιταλισμού της άλλοτε σοβιετίας.

Ποιος θα πει επιτέλους την αλήθεια;

Μα η νέα αριστερά. Αυτός είναι ο ρόλος της. 

Δεν μπορεί να υποκύψει και αυτή στο πολιτικό κόστος και να σιωπήσει ή να περιοριστεί σε νύξεις και μισόλογα: για να κάνει τι; Ένα κόμμα του 3% για να αντικαταστήσει στην Βουλή τον ΣΥΡΙΖΑ; Μα ούτε αυτό θα γίνει αφού ο ΣΥΡΙΖΑ εκφράζει αυθεντικότερα τον αριστερό λαϊκισμό.

Το νέο κόμμα λοιπόν της αριστεράς, εάν θέλει να είναι χρήσιμο αλλά και να επιβιώσει εκλογικά, έναν μόνο δρόμο έχει μπροστά του: αυτόν της καταγγελίας με λόγο και πράξεις του λαϊκισμού και της πολιτικής -πρώτα απ' όλα- διαφθοράς.

Απέναντι στον δημόσιο τομέα και την αναγκαία συρρίκνωσή του, την αναγκαία εισαγωγή της αξιολόγησης και του κριτηρίου της παραγωγικότητας.

Απέναντι στα προνόμια της κάστας των κρατικοδίαιτων "πελατών" κάθε είδους του διεφθαρμένου δικομματικού συστήματος.

Απέναντι σε ένα ζημιογόνο εσμό αναξιοκρατίας που χρεωκοπεί και καταστρέφει κάθε παραγωγική δύναμη σε αυτόν τον τόπο. Και δημιουργεί έναν εμφύλιο δημοσίου και ιδιωτικού τομέα μαζί με την εξαφάνιση οτιδήποτε συλλογικού και κάθε είδους κοινωνικής αλληλεγγύης.

Απέναντι στον ατομισμό που τρέφει και τρέφεται από τον λαϊκισμό και συντηρεί το παρηκμασμένο πολιτικό σύστημα.

Θα πρότεινα, επειδή ο λαϊκισμός πιέζει ασφυκτικά τη νέα προσπάθεια της αριστεράς, να υιοθετηθεί σαν πολιτική απόφαση του συνεδρίου, σαν "ιδεολογικό" στίγμα ή "μανιφέστο" του νέου κόμματος, μαζί με τις προτεινόμενες αλλά χωρίς σαφείς αιχμές, πολιτικές θέσεις, το κείμενο των έξι διανοητών Από την χρεοκοπία στην αυτογνωσία. Αρκεί προς το παρόν για να καταστήσει σαφές το "τι είναι και τι θέλει" η ανανεωτική δημοκρατική αριστερά, σήμερα.

2. Ο σαφής οικολογικός χαρακτήρας του κόμματος

Σήμερα, δεν υπάρχει πολιτική ευθύνη αν δεν περιέχει ευθύνη για το περιβάλλον, την αειφορία, την αντιμετώπιση της κλιματικής αλλαγής, τον υπερπληθυσμό, την βιωσιμότητα του πλανήτη - χωρίς πλανητική ευθύνη. Ούτε "αριστερά της ευθύνης" που δεν είναι οικολογική αριστερά.

Ένας μεγάλος σεισμός στην Ιαπωνία ήταν αρκετός για να καταδείξει την ανευθυνότητα του πιο υπεύθυνου μέχρι χτες κράτους, απέναντι στον λαό του, τη χώρα του, την φύση αλλά και τον κόσμο ολόκληρο!

Το οικολογικό κριτήριο πρέπει να διαπερνά καθοριστικά πλέον, κάθε λόγο, κάθε πράξη μας, κάθε πολιτική μας απόφαση, κάθε πολιτικό αίτημα ή πολιτική εκστρατεία.

Έτσι, η πολιτική οικολογία, δεν μπορεί να είναι "τμήμα" του νέου κόμματος. Αντίθετα, το κόμμα είναι συνολικά οικολογικό όπως είναι συνολικά αριστερό. Τμήμα του θεματικό μπορεί να είναι ο η ρύπανση του Ασωπού, η ανακύκλωση των σκουπιδιών, η ποιότητα του νερού, το πράσινο στην πόλη και τα βουνά, οι δημόσιοι χώροι κλπ

Η οικολογία δεν είναι "θέμα," είναι συνείδηση, είναι ιδεολογία, είναι καθοδηγητική ιδέα. Και για να αντιστρέψω τα λόγια του εκπροσώπου των Οικολόγων Πρασίνων, Γ.Π., στον χαιρετισμό του στο συνέδριο, η οικολογία, δεν είναι μόνο "παιδί της αριστεράς", αλλά και η δυνατή ανανέωσή της, το μέλλον και η συνέχεια της αριστεράς και όχι το παιδί που "έφυγε από το σπίτι": χωρίς την οικολογία η αριστερά δεν είναι αριστερά!

Προτείνω λοιπόν την υιοθέτηση και στον τίτλο του κόμματος της συνάντησης Αριστεράς - Οικολογίας με την κατάλληλη διατύπωση που θα εγκρίνει το συνέδριο ή θα δεσμευτεί σε εσωκομματικό δημοψήφισμα για αυτήν.

3. Η δημοκρατική δομή και λειτουργία του νέου οικο-αριστερού κόμματος

Το άφησα τελευταίο αν και θάπρεπε να είναι πρώτο: γιατί όλες οι προσπάθειες δημοκρατικής ανάταξης της αριστεράς προσκρούουν στο παγόβουνο του Δημοκρατικού Συγκεντρωτισμού, ενός τρόπου λειτουργίας που παραμένει σχεδόν αναλλοίωτος από την εποχή του ...Λένιν. Ίσα που καταφέραμε κι αυτό εσχάτως, να μην πυροβολούμε την διαφορετική γνώμη - που παραμένει όμως ενοχλητική...

Χρειάζεται η νέα συλλογικότητα να παραμείνει ανοιχτή σε όποιον επιθυμεί να συμμετέχει. Ανοιχτή σε αλλαγή πορείας εφόσον το επιθυμούν οι συμμετέχοντες. Ανοιχτή σε αντικατάσταση στελεχών αν δεν κάνουν καλά την δουλειά τους ασχέτως αν καλύπτονται από την πλειοψηφία του συνεδρίου 'η την ισχυρότερη ομάδα ή τάση.

Επίσης η συλλογικότητα πρέπει να έλκει την συμμετοχή και την συνεισφορά, να είναι θετικό περιβάλλον για αναστοχασμό και συνδιαμόρφωση θέσεων και πρωτοβουλιών κι όχι ένας παγωμένος λαβύρινθος διαδρομιστών και γραφειοκρατίας. Να ζει από την συμμετοχή και να πεθαίνει από την έλλειψή της. Να είναι ένα δημιουργικό μελίσσι όπου θα κυκλοφορούν ελεύθερα ιδέες και συλλογικές δράσεις και όχι με λευκή σημαία στην αποστρατιωτικοποιημένη ζώνη μεταξύ "πλεοψηφίας" και "μειοψηφίας".

Η καλύτερη πρόταση καταστατικού μέχρι σήμερα, είναι αυτού των Οικολόγων Πρασίνων. Πρέπει να υιοθετούμε τις καλές ιδέες και να τις βελτιώνουμε αν μπορούμε. Αν προσθέσει κανείς σε αυτό το καταστατικό την εκπροσώπηση του κόμματος από τον Πρόεδρό του -και όχι από ένα απρόσωπο συλλογικό σχήμα- είναι ότι καλύτερο για το νέο κόμμα. Είχα προτείνει την υιοθέτησή του, εδώ και καιρό από την δημοκρατική αριστερά και ως μιαν ευκαιρία 'η αφορμή για "μια καταστατική σύγκλιση" Αριστεράς και Οικολογίας. 

Το προτεινόμενο καταστατικό που παρουσιάστηκε στο συνέδριο είναι απογοητευτικό. Μια από τα ίδια. Μια αντιγραφή του καταστατικού του Συνασπισμού που τόσο παίδεψε την ανανέωση της αριστεράς με την παντοδυναμία της "πλειοψηφίας" ανάμεσα στα συνέδρια και την παντελή έλλειψη διατάξεων αμεσιδημοκρατίας και συμμετοχικότητας, ελέγχου των στελεχών και ανακλητότητάς τους, θητειών και κυκλικής εναλλαγής/ανάδειξης νέων ανθρώπων αλλά και της δημιουργίας τάσεων/παρατάξεων και επίσημης ομαδοποίησης αντί συλλογικότητας και ενιαίας έκφρασης και δράσης.

Προτείνω την υιοθέτηση αμεσοδημοκρατικών διατάξεων στο καταστατικό με δεύτερο εσωκομματικό δημοψήφισμα σε σύντομο διάστημα εάν αυτό δεν είναι έτοιμο να το κάνει σήμερα το συνέδριο. Ούτως ή άλλως το μόνο πραγματικό μέτρο που προβλέπεται στο πολυσέλιδο καταστατικό είναι της "απλής πλειοψηφίας": ας γίνει λοιπόν προσωρινός κανόνας λειτουργίας με ημερομηνία λήξης το δημοψήφισμα των μελών.

Καλές αποφάσεις!