Καταναλωτισμός ή Αειφορία;
Τάκης Παπαθεοδωρόπουλος, 05/01/2011
Ο καταναλωτισμός δεν είναι απλά ο τρόπος ζωής κάποιων κακομαθημένων η εύπορων ατόμων και κοινωνικών ομάδων που «καταναλώνουν άρα υπάρχουν». Ούτε είναι μόνο η βασική παράμετρος του καπιταλισμού που μέσα από τον κατά Μαρξ "εμπορευματικό φετιχισμό" (οπού τα εμπορεύματα μετατρέπονται σε αντικείμενα λατρείας, η δύναμη των οποίων μεταφέρεται στον καταναλωτή κάτοχο τους) επιδιώκει την εσαεί ανάπτυξη των παραγωγικών δυνάμεων. Ο καταναλωτισμός είναι ουσιαστικά το σημερινό καθολικό πολιτισμικό πρότυπο της ανθρωπότητας. συμπεραίνει το Ινστιτούτο Worldwatch στην «Κατάσταση του Κόσμου 2010, Ο Πολιτισμός μας σε Μετάβαση: Από τον Καταναλωτισμό στην Αειφορία» όπου ορίζει τον «καταναλωτισμό» ως έναν πολιτισμικό προσανατολισμό που οδηγεί τους ανθρώπους στο να βρίσκουν νόημα, ευχαρίστηση και καταξίωση κύρια μέσα από όσα αυτοί καταναλώνουν. Για ανάγκες κατά κανόνα «τεχνητές» προσθέτουμε.
Και ως τέτοιο αποτελεί το πολιτισμικό υπόβαθρο του προβλήματος των μεγάλων κρίσεων που εξελίσσονται πάνω από τα κεφάλια μας, της οικονομικής, της περιβαλλοντικής, της ενεργειακής, της διατροφικής κρίσης και της παγκόσμιας φτώχειας . Η υπερκατανάλωση αγαθών συνυπάρχει με την πείνα και την φτώχεια και οδηγεί σε όλο και μεγαλύτερη σπάταλη πόρων και μεγαλύτερη παραγωγή αποβλήτων. Προβλήματα που η διαχείριση τους γίνεται κάθε μέρα και πιο δύσκολη ακόμα και στο επίπεδο μιας μικρής πόλης.
Όντας συστατικό στοιχειό όλων των κοινωνιών ο καταναλωτισμός απέκτησε τα τελευταία κυρίαρχη θέση στην ζωή μας. Οι κυρίαρχες ελίτ σε πολίτικο επίπεδο τον χρησιμοποίησαν ως μέσο χειραγώγησης, ως δείκτη ευημερίας αλλά και ως μοντέλο ανάπτυξης. Η Αριστερά στις πολύχρωμες εκδοχές της ουδέποτε ουσιαστικά άσκησε ουσιαστική κριτική στον καταναλωτισμό τόσο γιατί ουσιαστικά ασπάστηκε τον πολιτισμικό αυτό προσανατολισμό, αγνόησε την εκμετάλλευση του τρίτου κόσμου και φοβήθηκε το πολιτικό κόστος. Δεν είδε όμως την φάκα γύρω από το τυρί. Ο καταναλωτισμός έπληξε το ηθικό και ιδεολογικό της οπλοστάσιο με τρόπο καίριο και άμεσο και διέλυσε τους ιστούς συνοχής και αλληλεγγύης που υποτίθεται προσπαθούσε να υφάνει.
Είναι καιρός να συνομολογήσουμε πως δεν φτάνουν οι τεχνολογικές, οικονομίες και πολιτικές αναδιαρθρώσεις για να αντιμετωπίσουμε τα προβλήματα της οικονομικής κρίσης, της παγκόσμιας φτώχειας και της οικολογικής διακινδύνευσης χωρίς μια σχεδιασμένη προσπάθεια για τον μετασχηματισμό της κοινωνίας μας από τον καταναλωτισμό και την οικονομική μεγέθυνση στην αειφορία. Και αποτελεί άποψη μου ότι η Δημοκρατική Αριστερά σαν ένα σύγχρονος αριστερός και οικολογικός πολιτικός σχηματισμός οφείλει στο επερχόμενο 1ο Συνέδριο της να αντιμετωπίσει τον άνθρωπο όχι αποσπασματικά σαν πολιτική και οικονομική οντότητα αλλά σαν πολύπλευρη ύπαρξη που επιδιώκει την ευτυχία σε μια βιώσιμη κοινωνία.
Τάκης Παπαθεοδωρόπουλος
Πολιτικός Μηχανικός ΜSc
Μέλος Πανελλαδικής Πολιτικής Επιτροπής της Δημοκρατικής Αριστεράς και Συντονιστής της Οργάνωσης Πάτρας
Και ως τέτοιο αποτελεί το πολιτισμικό υπόβαθρο του προβλήματος των μεγάλων κρίσεων που εξελίσσονται πάνω από τα κεφάλια μας, της οικονομικής, της περιβαλλοντικής, της ενεργειακής, της διατροφικής κρίσης και της παγκόσμιας φτώχειας . Η υπερκατανάλωση αγαθών συνυπάρχει με την πείνα και την φτώχεια και οδηγεί σε όλο και μεγαλύτερη σπάταλη πόρων και μεγαλύτερη παραγωγή αποβλήτων. Προβλήματα που η διαχείριση τους γίνεται κάθε μέρα και πιο δύσκολη ακόμα και στο επίπεδο μιας μικρής πόλης.
Όντας συστατικό στοιχειό όλων των κοινωνιών ο καταναλωτισμός απέκτησε τα τελευταία κυρίαρχη θέση στην ζωή μας. Οι κυρίαρχες ελίτ σε πολίτικο επίπεδο τον χρησιμοποίησαν ως μέσο χειραγώγησης, ως δείκτη ευημερίας αλλά και ως μοντέλο ανάπτυξης. Η Αριστερά στις πολύχρωμες εκδοχές της ουδέποτε ουσιαστικά άσκησε ουσιαστική κριτική στον καταναλωτισμό τόσο γιατί ουσιαστικά ασπάστηκε τον πολιτισμικό αυτό προσανατολισμό, αγνόησε την εκμετάλλευση του τρίτου κόσμου και φοβήθηκε το πολιτικό κόστος. Δεν είδε όμως την φάκα γύρω από το τυρί. Ο καταναλωτισμός έπληξε το ηθικό και ιδεολογικό της οπλοστάσιο με τρόπο καίριο και άμεσο και διέλυσε τους ιστούς συνοχής και αλληλεγγύης που υποτίθεται προσπαθούσε να υφάνει.
Είναι καιρός να συνομολογήσουμε πως δεν φτάνουν οι τεχνολογικές, οικονομίες και πολιτικές αναδιαρθρώσεις για να αντιμετωπίσουμε τα προβλήματα της οικονομικής κρίσης, της παγκόσμιας φτώχειας και της οικολογικής διακινδύνευσης χωρίς μια σχεδιασμένη προσπάθεια για τον μετασχηματισμό της κοινωνίας μας από τον καταναλωτισμό και την οικονομική μεγέθυνση στην αειφορία. Και αποτελεί άποψη μου ότι η Δημοκρατική Αριστερά σαν ένα σύγχρονος αριστερός και οικολογικός πολιτικός σχηματισμός οφείλει στο επερχόμενο 1ο Συνέδριο της να αντιμετωπίσει τον άνθρωπο όχι αποσπασματικά σαν πολιτική και οικονομική οντότητα αλλά σαν πολύπλευρη ύπαρξη που επιδιώκει την ευτυχία σε μια βιώσιμη κοινωνία.
Τάκης Παπαθεοδωρόπουλος
Πολιτικός Μηχανικός ΜSc
Μέλος Πανελλαδικής Πολιτικής Επιτροπής της Δημοκρατικής Αριστεράς και Συντονιστής της Οργάνωσης Πάτρας
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου