Τα σπίτια μας
Αγγελική Σπανού, 13/08/2013
 |  |  |  |  |  |  |  |
Η κυοφορούμενη άρση της απαγόρευσης των πλειστηριασμών πρώτης κατοικίας, λόγω μη εξυπηρέτησης του στεγαστικού δανείου, είναι μια βόμβα στα θεμέλια της κυβέρνησης. Διψήφιος αριθμός βουλευτών της συμπολίτευσης, απειλούν ότι θα αντισταθούν με κάθε τρόπο σε μια τέτοια ρύθμιση και φυσικά η αντιπολίτευση στο σύνολό της στέκεται απέναντι.
Το είδαμε και στην Ισπανία ότι οι εξώσεις μπορεί να προκαλέσουν φοβερές κοινωνικές εντάσεις, τόσο που πολλοί προβλέπουν ότι αν ανοίξει εδώ αυτή η πόρτα, των πλειστηριασμών, θα ανοίξει και ο ασκός του Αιόλου.
Είναι προφανές ότι σε μια κοινωνία που σπαράσσεται λόγω της κρίσης και της αποτυχημένης διαχείρισής της, δεν έχει νόημα να επιβάλλονται μέτρα-σοκ, που απλώς θα ενισχύσουν το ξεχαρβάλωμα. Πρέπει να σταματήσουν οι σφαίρες, να υπάρξει καταλαγή, για να αναζητηθεί ένας δρόμος εξόδου που δεν θα συνεπάγεται ισοπέδωση της κοινωνικής πλειοψηφίας. Αλλά επειδή η ελληνική πολιτική ελίτ δεν έχει σχέδιο, επομένως δεν μπορεί να διαπραγματευτεί με την τρόικα, είμαστε μπροστά σε έναν νέο κύκλο αποσταθεροποίησης σε όλα τα επίπεδα.
Παρόλα αυτά, η συζήτηση που άνοιξε για τους πλειστηριασμούς πρώτης κατοικίας. προσφέρεται για περίσκεψη σχετικά με το στερεότυπο που κυριάρχησε στη διάρκεια της μεταπολίτευσης και τα πολιτικά ψέματα με τα οποία υποστηρίχθηκε. Το ποσοστό ιδιοκατοίκησης στη χώρα μας είναι εξαιρετικά υψηλό, όπως είναι εντυπωσιακός ο αριθμός της δεύτερης κατοικίας, αν λάβει κανείς υπόψη ότι έχουμε περίπου τρία εκατομμύρια αυθαίρετα. Ο γάμος συνδέθηκε με το νεόδμητο και το ελληνικό μικροαστικό όνειρο ταυτίστηκε με το διαμέρισμα ή τη μονοκατοικία των 150 και άνω τετραγωνικών. Χωράει η οικογενειακή ευτυχία σε λιγότερα;
Οι τράπεζες προσέφεραν αφειδώς στεγαστικά δάνεια για σπίτια τα οποία υπερεκτιμούνταν με τη συνενοχή της απούσας εποπτικής αρχής (Τράπεζα της Ελλάδος), προκειμένου να καλυφθούν ακόμη και τα συμβολαιογραφικά έξοδα. Το αποτέλεσμα ήταν ότι ένα ζευγάρι υπαλλήλων θεωρούσε εφικτό και απολύτως λογικό, αν όχι αυτονόητο, να εγκατασταθεί σε ένα πολύ μεγάλο και πολυτελές σπίτι μιας ακριβής ή λιγότερο ακριβής περιοχής της Αττικής. Το σκεπτικό πάνω στο οποίο αναπτύχθηκε η φούσκα ήταν ότι αντί να πληρώνει κανείς μίσθωμα, θα πληρώνει τη δόση του δανείου, ένα ασφαλώς μεγαλύτερο ποσό, για να του μείνει τελικά το κεραμίδι στο κεφάλι του, αφού η ιδιοκτησία εδώ θεωρούνταν πάντα μέσο κοινωνικής καταξίωσης.
Ήταν ακριβώς η αφέλεια, η άγνοια και η επιπολαιότητα, σε συνδυασμό με την περίφημη ελληνική κουτοπονηριά και την έλλειψη κανόνων στη λειτουργία του τραπεζικού συστήματος, που προκάλεσαν παράλογη αύξηση των τιμών των ακινήτων, σε βάρος των συνετών πολιτών που ακόμη και αν είχαν τη δυνατότητα να κάνουν αγορά ακινήτου, αποτραβήχτηκαν ακριβώς επειδή τα κόστη είχαν πάει στα ύψη, αλλά ίσως και γιατί δεν είχαν ταυτίσει την προσωπική τους ολοκλήρωση με το εύρος της βεράντας.
Η κυβέρνηση διαβεβαιώνει ότι θα υπάρξουν κριτήρια προστασίας των ευπαθών ομάδων του πληθυσμού, ώστε να μην πληγούν οι ασθενέστεροι, και μεταξύ αυτών των κριτηρίων εντάσσεται η απαγόρευση για πλειστηριασμούς κατοικίας έως 200 τ.μ. και αξίας έως 200.000 ευρώ. Οι βουλευτές φωνάζουν για ακόμη υψηλότερους περιορισμούς, ενώ η αντιπολίτευση δεν δέχεται καν να συζητηθεί το θέμα των κριτηρίων.
Μια κατοικία 200 τ.μ. είναι πάρα πολύ μεγάλη, εκτός ίσως αν μιλάμε για μια εξαμελή οικογένεια, αλλά αυτό είναι κάτι που δεν τολμά να πει κανείς από όσους εκλέγονται, ακόμη και αν ο ίδιος ζει σε μικρότερο, ταπεινότερο σπίτι. Βέβαια, η ακίνητη περιουσία δεν είναι όπως η κινητή (καταθέσεις). Αλλάζεις τράπεζα σε μια μέρα, αλλά όχι και σπίτι. Όμως δεν είναι αυτός ο λόγος της πολιτικής υστερίας που εκδηλώνεται γύρω από το συγκεκριμένο ζήτημα. Η βαθύτερη αιτία είναι η επίγνωση της σημασίας που έχει για τον Έλληνα η βελτίωση της ποιότητας της ζωής του, μέσω στεγαστικού δανείου και ό,τι αυτό σημαίνει σε πολιτικό κόστος για όποιον το βλέπει κάπως διαφορετικά. Είναι η ίδια λογική με την οποία υπήρχε πάντα διακομματική συμπαράσταση στους ιδιοκτήτες αυθαιρέτων. Να μην έχει και ο μικρομεσαίος ένα σπιτάκι στην εξοχή;
Ο ενοικιαστής δεν προστατεύεται κατά κανέναν τρόπο και αυτό επίσης το έχουμε ξεχάσει. Κάποιος, δηλαδή, που δεν υπέκυψε στον πειρασμό του εύκολου στεγαστικού δανείου και προτίμησε να ζήσει όπως του επιτρέπουν τα πραγματικά του εισοδήματα, αν σήμερα, επειδή έμεινε άνεργος ή επειδή καθυστερεί η μισθοδοσία, δεν μπορεί να ανταποκριθεί στην υποχρέωσή του, πολύ απλά βγαίνει εκτός σπιτιού, εφόσον ο ιδιοκτήτης ασκήσει τα δικαιώματά του. Αυτός, πώς θα προστατευθεί; Γιατί δεν έχει δικαιώματα άξια σεβασμού, σε αντίθεση με τον δανειολήπτη; Γιατί δεν φοβόμαστε τις αυτοκτονίες όσων βρίσκονται αντιμέτωποι με την έξωση λόγω αδυναμίας καταβολής του ενοικίου και φοβόμαστε μόνο εκείνες που μπορεί να ανακύψουν από τους πλειστηριασμούς πρώτης κατοικίας;
Ο ενοικιαστής δεν έχει τα ίδια δικαιώματα με τον «κόκκινο» και επιπόλαιο δανειολήπτη, για τον ίδιο λόγο που αυτός που δεν έχτισε αυθαίρετο αλλά επέλεξε τη νόμιμη και πολύ ακριβότερη οδό, παρακολουθεί τώρα τους τυχερούς και πονηρούς γείτονές του να νομιμοποιούν την παρανομία που έκαναν με 52 ευρώ το μήνα και με την ανοχή/βούλα του Τεχνικού Επιμελητηρίου. Κανένας βουλευτής και κανένα κόμμα δεν θα κλάψουν γι’ αυτόν. Ανήκει σε μια μειοψηφία ευσυνείδητων και έντιμων πολιτών, που δεν κατάλαβαν έγκαιρα πώς παίζεται το παιχνίδι.
Μια μητέρα ανήλικου παιδιού, μονογονεϊκή οικογένεια, δεν πληρώνεται εδώ και έναν χρόνο επειδή ο υπόδικος ιδιοκτήτης της εταιρείας στην οποία εργαζόταν, απλώς εξαφανίστηκε και οι αρχές τον αναζητούν. Τις προάλλες ενημερώθηκε ότι κατασχέθηκε ένα ενοίκιο που λαμβάνει επειδή δεν μπορεί να είναι συνεπής στην πληρωμή των δόσεων προς την εφορία.
Ασφαλώς και υπάρχει κράτος. Με επιλεκτική τύφλωση και κατά περίπτωση κώφωση.
Το είδαμε και στην Ισπανία ότι οι εξώσεις μπορεί να προκαλέσουν φοβερές κοινωνικές εντάσεις, τόσο που πολλοί προβλέπουν ότι αν ανοίξει εδώ αυτή η πόρτα, των πλειστηριασμών, θα ανοίξει και ο ασκός του Αιόλου.
Είναι προφανές ότι σε μια κοινωνία που σπαράσσεται λόγω της κρίσης και της αποτυχημένης διαχείρισής της, δεν έχει νόημα να επιβάλλονται μέτρα-σοκ, που απλώς θα ενισχύσουν το ξεχαρβάλωμα. Πρέπει να σταματήσουν οι σφαίρες, να υπάρξει καταλαγή, για να αναζητηθεί ένας δρόμος εξόδου που δεν θα συνεπάγεται ισοπέδωση της κοινωνικής πλειοψηφίας. Αλλά επειδή η ελληνική πολιτική ελίτ δεν έχει σχέδιο, επομένως δεν μπορεί να διαπραγματευτεί με την τρόικα, είμαστε μπροστά σε έναν νέο κύκλο αποσταθεροποίησης σε όλα τα επίπεδα.
Παρόλα αυτά, η συζήτηση που άνοιξε για τους πλειστηριασμούς πρώτης κατοικίας. προσφέρεται για περίσκεψη σχετικά με το στερεότυπο που κυριάρχησε στη διάρκεια της μεταπολίτευσης και τα πολιτικά ψέματα με τα οποία υποστηρίχθηκε. Το ποσοστό ιδιοκατοίκησης στη χώρα μας είναι εξαιρετικά υψηλό, όπως είναι εντυπωσιακός ο αριθμός της δεύτερης κατοικίας, αν λάβει κανείς υπόψη ότι έχουμε περίπου τρία εκατομμύρια αυθαίρετα. Ο γάμος συνδέθηκε με το νεόδμητο και το ελληνικό μικροαστικό όνειρο ταυτίστηκε με το διαμέρισμα ή τη μονοκατοικία των 150 και άνω τετραγωνικών. Χωράει η οικογενειακή ευτυχία σε λιγότερα;
Οι τράπεζες προσέφεραν αφειδώς στεγαστικά δάνεια για σπίτια τα οποία υπερεκτιμούνταν με τη συνενοχή της απούσας εποπτικής αρχής (Τράπεζα της Ελλάδος), προκειμένου να καλυφθούν ακόμη και τα συμβολαιογραφικά έξοδα. Το αποτέλεσμα ήταν ότι ένα ζευγάρι υπαλλήλων θεωρούσε εφικτό και απολύτως λογικό, αν όχι αυτονόητο, να εγκατασταθεί σε ένα πολύ μεγάλο και πολυτελές σπίτι μιας ακριβής ή λιγότερο ακριβής περιοχής της Αττικής. Το σκεπτικό πάνω στο οποίο αναπτύχθηκε η φούσκα ήταν ότι αντί να πληρώνει κανείς μίσθωμα, θα πληρώνει τη δόση του δανείου, ένα ασφαλώς μεγαλύτερο ποσό, για να του μείνει τελικά το κεραμίδι στο κεφάλι του, αφού η ιδιοκτησία εδώ θεωρούνταν πάντα μέσο κοινωνικής καταξίωσης.
Ήταν ακριβώς η αφέλεια, η άγνοια και η επιπολαιότητα, σε συνδυασμό με την περίφημη ελληνική κουτοπονηριά και την έλλειψη κανόνων στη λειτουργία του τραπεζικού συστήματος, που προκάλεσαν παράλογη αύξηση των τιμών των ακινήτων, σε βάρος των συνετών πολιτών που ακόμη και αν είχαν τη δυνατότητα να κάνουν αγορά ακινήτου, αποτραβήχτηκαν ακριβώς επειδή τα κόστη είχαν πάει στα ύψη, αλλά ίσως και γιατί δεν είχαν ταυτίσει την προσωπική τους ολοκλήρωση με το εύρος της βεράντας.
Η κυβέρνηση διαβεβαιώνει ότι θα υπάρξουν κριτήρια προστασίας των ευπαθών ομάδων του πληθυσμού, ώστε να μην πληγούν οι ασθενέστεροι, και μεταξύ αυτών των κριτηρίων εντάσσεται η απαγόρευση για πλειστηριασμούς κατοικίας έως 200 τ.μ. και αξίας έως 200.000 ευρώ. Οι βουλευτές φωνάζουν για ακόμη υψηλότερους περιορισμούς, ενώ η αντιπολίτευση δεν δέχεται καν να συζητηθεί το θέμα των κριτηρίων.
Μια κατοικία 200 τ.μ. είναι πάρα πολύ μεγάλη, εκτός ίσως αν μιλάμε για μια εξαμελή οικογένεια, αλλά αυτό είναι κάτι που δεν τολμά να πει κανείς από όσους εκλέγονται, ακόμη και αν ο ίδιος ζει σε μικρότερο, ταπεινότερο σπίτι. Βέβαια, η ακίνητη περιουσία δεν είναι όπως η κινητή (καταθέσεις). Αλλάζεις τράπεζα σε μια μέρα, αλλά όχι και σπίτι. Όμως δεν είναι αυτός ο λόγος της πολιτικής υστερίας που εκδηλώνεται γύρω από το συγκεκριμένο ζήτημα. Η βαθύτερη αιτία είναι η επίγνωση της σημασίας που έχει για τον Έλληνα η βελτίωση της ποιότητας της ζωής του, μέσω στεγαστικού δανείου και ό,τι αυτό σημαίνει σε πολιτικό κόστος για όποιον το βλέπει κάπως διαφορετικά. Είναι η ίδια λογική με την οποία υπήρχε πάντα διακομματική συμπαράσταση στους ιδιοκτήτες αυθαιρέτων. Να μην έχει και ο μικρομεσαίος ένα σπιτάκι στην εξοχή;
Ο ενοικιαστής δεν προστατεύεται κατά κανέναν τρόπο και αυτό επίσης το έχουμε ξεχάσει. Κάποιος, δηλαδή, που δεν υπέκυψε στον πειρασμό του εύκολου στεγαστικού δανείου και προτίμησε να ζήσει όπως του επιτρέπουν τα πραγματικά του εισοδήματα, αν σήμερα, επειδή έμεινε άνεργος ή επειδή καθυστερεί η μισθοδοσία, δεν μπορεί να ανταποκριθεί στην υποχρέωσή του, πολύ απλά βγαίνει εκτός σπιτιού, εφόσον ο ιδιοκτήτης ασκήσει τα δικαιώματά του. Αυτός, πώς θα προστατευθεί; Γιατί δεν έχει δικαιώματα άξια σεβασμού, σε αντίθεση με τον δανειολήπτη; Γιατί δεν φοβόμαστε τις αυτοκτονίες όσων βρίσκονται αντιμέτωποι με την έξωση λόγω αδυναμίας καταβολής του ενοικίου και φοβόμαστε μόνο εκείνες που μπορεί να ανακύψουν από τους πλειστηριασμούς πρώτης κατοικίας;
Ο ενοικιαστής δεν έχει τα ίδια δικαιώματα με τον «κόκκινο» και επιπόλαιο δανειολήπτη, για τον ίδιο λόγο που αυτός που δεν έχτισε αυθαίρετο αλλά επέλεξε τη νόμιμη και πολύ ακριβότερη οδό, παρακολουθεί τώρα τους τυχερούς και πονηρούς γείτονές του να νομιμοποιούν την παρανομία που έκαναν με 52 ευρώ το μήνα και με την ανοχή/βούλα του Τεχνικού Επιμελητηρίου. Κανένας βουλευτής και κανένα κόμμα δεν θα κλάψουν γι’ αυτόν. Ανήκει σε μια μειοψηφία ευσυνείδητων και έντιμων πολιτών, που δεν κατάλαβαν έγκαιρα πώς παίζεται το παιχνίδι.
Μια μητέρα ανήλικου παιδιού, μονογονεϊκή οικογένεια, δεν πληρώνεται εδώ και έναν χρόνο επειδή ο υπόδικος ιδιοκτήτης της εταιρείας στην οποία εργαζόταν, απλώς εξαφανίστηκε και οι αρχές τον αναζητούν. Τις προάλλες ενημερώθηκε ότι κατασχέθηκε ένα ενοίκιο που λαμβάνει επειδή δεν μπορεί να είναι συνεπής στην πληρωμή των δόσεων προς την εφορία.
Ασφαλώς και υπάρχει κράτος. Με επιλεκτική τύφλωση και κατά περίπτωση κώφωση.
Η Αγγελική Σπανού είναι δημοσιογράφος
