Δευτέρα, 2 Μαΐου 2011
Η Ευρωπαϊκή Ένωση εναντίον των φυσικών μεθόδων θεραπείας!
για την τροποποίηση της Οδηγίας που απαγορεύει την εναλλακτική ιατρική:To the European Commission and EU Governments:
As concerned EU citizens, we call on the Commission to amend the THMPD Directive, suspending the draconian measures against herbal medicines and removing all barriers to traditional remedies with a long history of use inside and outside Europe. We further call on our governments to refuse to comply with this Directive until it is amended. We have a right to choose among all remedies and medicines that can keep ourselves and our families healthy.
Τι ακριβώς συμβαίνει;
Διαβάστε το πολύ κατατοπιστικό κείμενο που ακολουθεί:
των Bryan Hubbard και Γεράσιμου Κατραμάδου*
Μέχρι το τέλος τής παρούσας διετίας, θα έχει απαγορευτεί στους κατασκευαστές η δυνατότητα οποιασδήποτε αναφοράς ή σχολίου, που να αφορά τα ίδια τους τα προϊόντα, ανεξάρτητα με το αν κάτι τέτοιο έρχεται σε αντίθεση με την κοινή λογική. Θεραπευτικές βιταμίνες και μέταλλα σε αυξημένες δοσολογίες θα αφαιρεθούν από τα ράφια, ενώ το ίδιο θα συμβεί και στα περισσότερα συνδυαστικά και νέα γιατρικά από βότανα και τα προϊόντα, που μας έρχονται από την παραδοσιακή κινεζική ιατρική.
Η νομοθεσία τής Ε.Ε. στην ουσία αποτελεί κάτι σαν τεστ, για τον υπόλοιπο κόσμο: Αν εφαρμοστεί με επιτυχία, συναντώντας ελάχιστες αντιδράσεις, θα αποτελέσει το νέο μοντέλο τού Κώδικα Τροφίμων, που θα βοηθήσει και τις άλλες κυβερνήσεις να καθιερώσουν ανάλογους νόμους στις χώρες τους. Μάλιστα στις ΗΠΑ οι κινήσεις για την απαγόρευση τής φυσικής ιατρικής έχουν ήδη επισπευστεί.
Στη Μ. Βρετανία, η ιατρική των βοτάνων έχει να αντιμετωπίσει και μια ακόμα απειλή. Η κυβέρνηση τής χώρας, αποφεύγοντας τη δέσμευσή της για την αναγνώριση και δια νόμου καθιέρωση τής ειδικότητας, προσπαθεί να εφαρμόσει ένα πιο «ανάλαφρο» νομικό πλαίσιο. Όμως, δίχως τους κατάλληλους κανόνες, οι επαγγελματίες τού είδους θα σταματήσουν να χορηγούν τα περίπλοκα μίγματα βοτάνων, που αποτελούν και το μοναδικό κομμάτι τους στο εμπόριο.
Παρ΄ όλο, που και η Ομοιοπαθητική αντιμετωπίζει τα δικά της προβλήματα(2), δεν είναι το ίδιο σοβαρά με εκείνα, που απειλούν την ιατρική των βοτάνων και έχουν να κάνουν περισσότερο με τα 4 εκατομμύρια δολάρια επιχορήγησης, που λαμβάνουν ετησίως οι τέσσερεις κλινικές ομοιοπαθητικής στη χώρα από το εθνικό σύστημα υγείας.
Δύο χρόνια μετά – Οκτώβριος τού 2012
Δυο χρόνια μετά και βρίσκεστε στο αγαπημένο σας κατάστημα προϊόντων υγείας, κάπου στη Μεγάλη Βρετανία. Φαινομενικά όλα μοιάζουν ίδια. Οι βιταμίνες συνεχίζουν να βρίσκονται στο ράφι τους, δίπλα στα ιατρικά βότανα. Προχωράτε προς το ταμείο και ρωτάτε τον υπάλληλο -που στο παρελθόν έχει υπάρξει ιδιαίτερα εξυπηρετικός μαζί σας- ποιο είναι το καλύτερο βότανο, για να καταπολεμήσετε τις ημικρανίες, που σας βασανίζουν. Σας ενημερώνει, ότι σύμφωνα με το νέο νόμο της Ε.Ε., δεν μπορεί πλέον να κάνει συστάσεις για το οποιοδήποτε προϊόν βρίσκεται στο κατάστημά του. Αναρωτιέστε αν οι ημικρανίες προέρχονται από πιθανή έλλειψη βιταμινών και αποφασίζετε να επιλέξετε κάποια από εκείνες, που χορηγούνται σε αυξημένες δόσεις και είχατε πάρει και στο παρελθόν για θεραπευτικούς σκοπούς. Πού ακριβώς τις έχετε; ρωτάτε. Ο υπάλληλος σας ενημερώνει, ότι οι κατασκευαστές διέκοψαν την παραγωγή τους και πάλι εξ αιτίας τής Ε.Ε. και των περιορισμών για τις δραστικότητες. Οι φαρμακευτικές εταιρίες ή οι θυγατρικές τους πλέον παρασκευάζουν τις περισσότερες βιταμίνες καθορισμένης δοσολογίας.
Αν η αυτοθεραπεία είναι κάτι περίπλοκο για εσάς, επομένως θα ήταν καλή ιδέα να επισκεφτείτε κάποιον ειδικό. Έτσι ζητάτε να σας δώσει τον κατάλογο, που διαθέτει, με όλα τα ονόματα εναλλακτικών ιατρών, που υπάρχουν στη γύρω περιοχή. Ο τεράστιος τόμος δεν υπάρχει πια, καθώς οι επαγγελματίες, που ασχολούνται με τα βότανα είναι πλέον δύο, τη στιγμή, που παλιά, τα ονόματά τους γέμιζαν σελίδες.
Τι συνέβη στους υπόλοιπους; ρωτάτε. Οι περισσότεροι τα παράτησαν, καθώς δεν μπορούσαν πλέον να βρουν τα βότανα, που χρειάζονταν για τη θεραπεία των ασθενών τους, απαντά ο υπάλληλος. Σύντομα θα κλείσουν και όλες οι κλινικές ομοιοπαθητικής, προσθέτει, διότι οι επιχορηγήσεις τού Εθνικού Συστήματος Υγείας διεκόπησαν. Και πού βρίσκονται τα ομοιοπαθητικά φάρμακα στο κατάστημά σας; Θα τα βρείτε στον τομέα με τα «εικονικά φάρμακα», απαντά ο υπάλληλος.
Απογοητευμένος τού ζητάτε να σας αναφέρει τις επιλογές, που σας έμειναν, για να θεραπεύσετε την ημικρανία. Επισκεφτείτε το γιατρό τής περιοχής, σας συμβουλεύει εκείνος, και θα σας χορηγήσει κάποιο συνταγογραφούμενο φάρμακο.
Η παραπάνω εικόνα μπορεί εύκολα να γίνει πραγματικότητα σε δύο χρόνια από σήμερα, αν οι εν ισχύ και προτεινόμενοι νόμοι εφαρμοστούν χωρίς τροποποίηση. Οι φυσικές μέθοδοι θεραπείας θα εξαφανιστούν και θα πάψουν να αποτελούν την εναλλακτική λύση στην ορθόδοξη ιατρική.
Οι ευρωπαίοι νομοθέτες συνεργάζονται στενά με την Επιτροπή τού Κώδικα Τροφίμων(Codex Allimentarius Commission), μια ομάδα που έχει ως στόχο την καθιέρωση ορίων ελέγχου σε όλες τις διατροφικές ομάδες -συμπεριλαμβανομένων των βιταμινών και των συμπληρωμάτων διατροφής- παγκοσμίως. Η ίδια η επιτροπή θα δώσει τα σχέδια, στα οποία βασίζεται και το νομοθετικό πλαίσιο τής Ε.Ε. στα υπόλοιπα κράτη, ώστε να τα ακολουθήσουν.
Εμπόδιο αποτέλεσε ο βαθμός αντίστασης των καταναλωτών, των ομάδων υγείας και τής βιομηχανίας εναλλακτικής ιατρικής -που όμως μέχρι στιγμής είναι μικρή και αντιμετωπίσιμη. Στη Μεγάλη Βρετανία, ομάδες για την προστασία τού καταναλωτή, όπως η Συμμαχία για την Υγεία (ANH) και η Ένωση Καταναλωτών, εξέφρασαν νομικές και πολιτικές αντιδράσεις αντίστοιχα. Παρ΄ όλο που η επιχορήγηση για τις καμπάνιες τους προήλθε εν μέρει από τη βιομηχανία τής υγείας, κανένας κατασκευαστής ή προμηθευτής δεν αμφισβήτησε ευθέως τη νομοθεσία.
Επιστρέφουμε, λοιπόν στον μελλοντικό μας αγοραστή στο κατάστημα με προϊόντα υγείας και ιδού οι λόγοι, που η επίσκεψή του μετατράπηκε σε μια αποτυχία.
Συστάσεις και γνώμες
Μέχρι το 2012, θα θεωρείται παράνομο ο οποιοσδήποτε κατασκευαστής ή προμηθευτής κάποιου προϊόντος υγείας να κάνει συστάσεις και να παρουσιάζει τις θετικές του επιδράσεις. Ακόμα κι αν έχουν πραγματοποιηθεί πολλές έρευνες, που αποδεικνύουν, ότι τα Ω-3 λιπαρά οξέα στο λάδι ψαριού καταπολεμούν την κατάθλιψη, κάποιος κατασκευαστής καψουλών Ω-3, δεν πρέπει σε καμμία περίπτωση να αναφέρει τέτοια στοιχεία για το προϊόν του. Αν θέλει να το κάνει, θα πρέπει να προωθήσει την υπόθεσή του στην Ευρωπαϊκή Αρχή Ασφάλειας Τροφίμων(ΕFSA), που έχει τη βάση της στην Πάρμα τής Ιταλίας. Εκείνη, στη συνέχεια, θα δώσει την «επιστημονική της άποψη» πάνω στο ζήτημα, και μετά θα εξαρτάται από την Ευρωπαϊκή Επιτροπή, για τον αν τελικά θα ψηφίσει το νόμο, σύμφωνα με τον οποίο ο κατασκευαστής θα μπορεί να αμφισβητήσει την παραπάνω άποψη.Μέχρι στιγμής, η Ευρωπαϊκή Αρχή Ασφάλειας Τροφίμων, έχει δώσει πολλές «επιστημονικές απόψεις» -κυρίως για θρεπτικά φυτικά συστατικά και φυτοχημικά- και σε κάθε περίπτωση ήταν ενάντια στον κατασκευαστή. Η γλυκοζαμίνη και τα προβιοτικά ήδη αμφισβητήθηκαν από την EFSA. Σύντομα θα απαγορευτεί στους κατασκευαστές γλυκοζαμίνης, αυτού τού πολυσακχαρίτη από τα οστρακόδερμα, να ισχυρίζονται, ότι το προϊόν τους μπορεί να διατηρήσει την καλή υγεία των αρθρώσεων, παρά τις πολλές και σωστά διεξαγόμενες έρευνες, που εντόπισαν θετικές επιδράσεις. Αντίστοιχα, και οι κατασκευαστές των προβιοτικών δεν μπορούν πια να ισχυρίζονται, ότι τα προϊόντα τους μπορούν, με τον οποιονδήποτε τρόπο, να βελτιώσουν την υγεία τού εντέρου, μια ακόμα απόφαση, που έρχεται να απορρίψει τα επιστημονικά στοιχεία, που έχουμε στα χέρια μας μέχρι σήμερα.
Το πρώτο καλό σημάδι ήρθε από τις ΗΠΑ, όπου ο επικεφαλής τού περιφερειακού δικαστηρίου τής Κολούμπια των ΗΠΑ, έδωσε ένα γερό χτύπημα στην κοινή λογική. Τον Μάιο, το δικαστήριο απέρριψε μια απόφαση τού Οργανισμού Τροφίμων και Φαρμάκων(FDA), η οποία είχε απαγορεύσει στους κατασκευαστές συμπληρωμάτων σεληνίου να υποστηρίζουν, ότι το συγκεκριμένο μέταλλο βοηθά στη μείωση τού κινδύνου εμφάνισης καρκίνου.
Η δικαστής Έλεν Χούβελ αποφάσισε, ότι «οι αποδεδειγμένοι ισχυρισμοί» προστατεύονται από την Πρώτη Τροποποίηση, η οποία και επιτρέπει την ελευθερία λόγου. Δήλωσε μάλιστα, ότι η ίδια τροπολογία προστατεύει και οποιαδήποτε δήλωση αποτελεί ακριβή απεικόνιση των επιστημονικών δεδομένων. Η ετυμηγορία της θεώρησε την πράξη τού Οργανισμού Τροφίμων και Φαρμάκων αντισυνταγματική.
Ο Οργανισμός Τροφίμων είχε θέσει την απαγόρευση, τον Ιούνιο του 2009. Είχε συγκεντρώσει μια σειρά λογικών και αξιόπιστων αποδεικτικών στοιχείων, που υποστήριζαν, ότι το σελήνιο βοηθά στην καταπολέμηση τού καρκίνου, τα οποία κυριολεκτικά έκανε στην άκρη. Οι μηνυτές, με την καθοδήγηση τής Αμερικανικής Συμμαχίας για την Υγεία διαμαρτυρήθηκαν λέγοντας, ότι η απαγόρευση εμπόδιζε τους κατασκευαστές από την επικοινωνία αληθινών πληροφοριών υγείας στο κοινό.
Μετά την ετυμηγορία, ο δρ Ρόμπερτ Βέρκερκ, διευθυντής τής διεθνούς Ένωσης για την Υγεία, σχολίασε: «Η ετυμηγορία εναντίον τού Οργανισμού Τροφίμων και Φαρμάκων, θα στείλει και κάποιες υπερατλαντικές δονήσεις στον ΕFSA». Μπορεί να ακούγομαι υπεραισιόδοξος, αλλά η νίκη σε αυτή τη μάχη, αποτελεί και χτύπημα στις φιλοδοξίες τού Κώδικα Τροφίμων, για τη δημιουργία ενός παγκόσμιου -και ενιαίου- συστήματος ελέγχου για την προμήθεια και ασφάλεια βιταμινών και θρεπτικών συμπληρωμάτων. Πάντως οΟργανισμός Τροφίμων αναμένεται σύντομα να ασκήσει έφεση.
Επίπεδα βιταμινών
Οι καταναλωτές στις αποκαλούμενες «πλούσιες» χώρες, όπως η Μεγάλη Βρετανία, η Σουηδία και η Ολλανδία, μπορούν, αυτή τη στιγμή, να αγοράσουν αυξημένες δόσεις βιταμινών για θεραπευτικούς σκοπούς, από τα καταστήματα τής περιοχής τους.
Τα συγκεκριμένα προϊόντα χορηγούνται σε δόσεις, που απέχουν πολύ από τις συνιστώμενες ημερήσιες ποσότητες, δηλαδή εκείνες, που θεωρούνται από το κράτος ως οι ελάχιστες απαιτούμενες από το σώμα, για τη διατήρηση τής καλής του κατάστασης.Μέχρι το 2011, τα συμπληρώματα αυξημένων δοσολογιών θα εξαφανιστούν από τα ράφια των καταστημάτων τής Ευρωπαϊκής Ένωσης. Επίσης, παρ΄ όλο που τα «μέγιστα επιτρεπόμενα όρια» συνεχίζουν να βρίσκονται υπό αμφισβήτηση, το μέλλον φαντάζει απειλητικό όσον αφορά το εμπόριο θεραπευτικών θρεπτικών συστατικών.
Ο Βασίλης Μαθιουδάκης, επικεφαλής τού νομοθετικού τμήματος τροφίμων τής Ευρωπαϊκής Επιτροπής, ήδη δήλωσε, ότι επιθυμεί τον αποκλεισμό όλων των θρεπτικών συστατικών από την κλινική διατροφή, τη λειτουργική ιατρική και τη θεραπεία. Με άλλα λόγια, οι βιταμίνες και τα μέταλλα αποτελούν τροφές και όχι φάρμακα, επομένως δε θα πρέπει να χρησιμοποιούνται ως μέσα θεραπείας. Ο κ. Μαθιουδάκης, εκτός των άλλων, αποτελεί και τον Ευρωπαίο αντιπρόσωπο τής Επιτροπής τού Κώδικα Τροφίμων.
Ακόμα και σήμερα, στις βιταμίνες σε αυξημένες δόσεις, που πωλούνται στη Μεγάλη Βρετανία, πρέπει υποχρεωτικά να αναγράφεται κάποια προειδοποίηση σχετικά με τη δοσολογία τους, ότι δηλαδή μπορεί να αποδειχτεί επικίνδυνη, κάτι που συμβαίνει από το 2004, μετά τη δημοσίευση των συμπερασμάτων τής Ομάδας Βρετανών Ειδικών σχετικά με Βιταμίνες και Μέταλλα, για τα ανώτερα ασφαλή όρια.
Παρ΄ όλα αυτά, τα ανώτερα επιτρεπόμενα όρια, που βρίσκονται υπό συζήτηση από την Ευρωπαϊκή Επιτροπή, είναι σε πολλά σημεία παράλογα και δεν ευσταθούν. Η προτεινόμενη τιμή για τα συμπληρώματα β-καροτένης, για παράδειγμα, είναι ίδια με αυτή που θα παίρναμε αν καταναλώναμε ενάμισι καρότο, ενώ η προτεινόμενη τιμή για το σελήνιο είναι ανάλογη με αυτή, που θα παίρναμε από δύο καρύδια.
Ομάδες που συμμετέχουν σε εκστρατείες όπως η Συμμαχία για την Υγεία, φοβούνται, ότι τα ανώτερα επιτρεπόμενα όρια χρησιμοποιούνται για να δημιουργήσουν μια ψευδή διάκριση μεταξύ τροφίμων και φαρμάκων. «Απλά και μόνο επειδή κάποιο γεύμα ή συμπλήρωμα διατροφής είναι υγιεινό και έχει θετικές επιδράσεις στο σώμα, δε σημαίνει, ότι θα πρέπει να το κατατάξουμε και στα φάρμακα. Ο καθορισμός κάποιων διαχωριστικών γραμμών μεταξύ τροφίμων και φαρμάκων, αποτελεί ξεκάθαρα πολιτικό και όχι επιστημονικό πρόγραμμα», μας λέει ο Βέρκερκ, καθώς επίσης και καταναλωτικό, ερχόμαστε εμείς να προσθέσουμε.
Όταν τα ανώτερα επιτρεπόμενα όρια καθοριστούν, οι βιταμίνες αυξημένης δοσολογίας και τα συμπληρώματα θα μετατραπούν σε φάρμακα και επομένως θα διατίθενται αποκλειστικά με συνταγή γιατρού. Καθώς είναι απίθανο κάποιος γιατρός να γράψει μια συνταγή για βιταμίνες, τα θεραπευτικά συμπληρώματα σταδιακά θα εξαφανιστούν.
Προς το παρόν, η αγορά των βιταμινών αυξημένης δοσολογίας αποτελεί το 15% τής συνολικής αγοράς βιταμινών στη Μεγάλη Βρετανία, ενώ τα έσοδά της αγγίζουν τα 33 εκατομμύρια δολάρια (ενημερωτικό φυλλάδιο τής Έρευνας Τροφίμων 12/06. Έρευνα για την αξιολόγηση τής αγοράς βιταμινών αυξημένων δοσολογιών και μετάλλων στη Μεγάλη Βρετανία για τον καθορισμό τής χρήσης δωρεάν συμβουλευτικών εκθέσεων).
Επομένως, οι καταναλωτές θα έχουν πρόσβαση μόνο σε βιταμίνες καθορισμένης δοσολογίας, η πλειοψηφία των οποίων παρασκευάζεται από φαρμακευτικές εταιρείες ή θυγατρικές τους. Ενώ τα προϊόντα αυξημένης δοσολογίας διατίθενται και στο Διαδίκτυο, σύντομα θα σταματήσει και αυτό, καθώς η Επιτροπή τού Κώδικα Τροφίμων θα καθιερώσει κάποια όρια, ανάλογα με αυτά τής Μεγάλης Βρετανίας, που θα εξολοθρεύσουν την αγορά των θεραπευτικών βιταμινών παγκοσμίως.
Φυσικά βότανα
Τα απλά γιατρικά από βότανα, που ξέρουμε εδώ και πολλά χρόνια, θα συνεχίσουν να υπάρχουν και μετά την εφαρμογή τής νέας νομοθεσίας τής Ε.Ε., την 1ηΑπριλίου, τον επόμενο χρόνο και αυτό διότι προστατεύονται από τον τριακονταετή νόμο, που περιλαμβάνεται στην οδηγία τής ΤΗΜΡD (εθνική οδηγία περί ιατρικών προϊόντων από βότανα).Ο νόμος αποκλείει όλα τα βότανα, που χρησιμοποιούνται με ασφάλεια εδώ και 30 χρόνια, συμπεριλαμβανομένων 15 χρόνων στην Ευρώπη. Παρ΄ όλα αυτά, ο νόμος κάνει διάκριση ενάντια στα μη-ευρωπαϊκά προϊόντα, όπως εκείνα, που ανήκουν στην Αγιουρβεδική και παραδοσιακή κινεζική ιατρική, καθώς και άλλες παραδόσεις, αλλά δεν έχουν χρησιμοποιηθεί στην Ευρώπη για 15 χρόνια, ανεξάρτητα με το αν έχουν χρησιμοποιηθεί σε άλλες χώρες, ακόμα και για αιώνες. Το αποτέλεσμα, είναι ότι πάρα πολλά προϊόντα βοτάνων θα εξαφανιστούν από τα ράφια.
Ο νόμος περιλαμβάνει και άλλους περιορισμούς, όμως. Προστατεύει μόνο κάποια συγκεκριμένα βότανα, μεμονωμένα ή σε απλούς σχετικά συνδυασμούς, που χρησιμοποιούνται για τουλάχιστον 30 χρόνια, κάτι που σημαίνει, ότι οποιοδήποτε καινούργιο προϊόν, που προέκυψε από κάποιο νέο συνδυασμό βοτάνων δεν θα επιτρέπεται και θα πρέπει να περάσει από αυστηρές και πολυδάπανες δοκιμές, ώστε να γίνει αποδεκτό.
Όπως συμβαίνει και με τα ανώτερα επιτρεπόμενα όρια για τις βιταμίνες, έτσι και οι κανονισμοί, που ισχύουν για τα βότανα, συγκρούονται με την αγορά, στην οποία εκείνα αποτελούν μια καλή εναλλακτική στα φάρμακα.
Συνδυασμοί ή καινούργια προϊόντα βοτάνων θα διατίθενται είτε άμεσα στους καταναλωτές -αλλά μόνο αν περάσουν από μια αυστηρή και πολυδάπανη διαδικασία εξουσιοδότησης, την οποία οι περισσότεροι κατασκευαστές δεν είναι σε θέση να φέρουν εις πέρας- είτε έμμεσα, μέσω της συνταγογράφησης.
Παρ΄ όλα αυτά, είναι και πάλι απίθανο οι γιατροί να γράψουν μεγάλο αριθμό συνταγών για βότανα, ενώ οι επαγγελματίες τού είδους από την άλλη, δεν θα έχουν το δικαίωμα να το κάνουν, καθώς η βρετανική κυβέρνηση τούς το απαγορεύει, περιορίζοντας έτσι το ρόλο τους. Χωρίς τις κατάλληλες ρυθμίσεις, οι δεύτεροι, θα μπορούν να χρησιμοποιούν μόνο κάποια απλά παρασκευάσματα βοτάνων, που δεν διατίθενται με συνταγή.
Υγιεινές τροφές
Οι ρυθμιστές τής Ε.Ε. θεωρούν τις βιταμίνες και τα μέταλλα συμπληρώματα διατροφής -αποτελούν μια επιπλέον πηγή θρεπτικών συστατικών, συμπληρωματική τής συνηθισμένης διατροφής- αρκεί η δοσολογία τους να διατηρείται σε χαμηλά επίπεδα, κάτω από κάποιο συγκεκριμένο όριο, που θεωρείται θεραπευτικό.
Οι βιταμίνες και τα μέταλλα μπορούν να υπάρξουν και ως πρόσθετα σε κάποιες τροφές. Παρόλα αυτά, μόνο εκείνες που περιέχονται στις «θετικές λίστες» τής Ε.Ε. μπορούν να χρησιμοποιηθούν ως συμπληρώματα ή για τον εμπλουτισμό των τροφίμων. Η «θετική λίστα» ολοκληρώθηκε τον περασμένο Ιανουάριο και περιλαμβάνει 181 «ασφαλή» συμπληρώματα.
Παρ΄ όλα αυτά, έθεσε εκτός αγοράς πολλά θρεπτικά συστατικά και βιταμίνες, που παλιότερα επιτρέπονταν στη Μεγάλη Βρετανία και άλλες ανεπτυγμένες χώρες. Συμπληρώματα που περιέχουν βανάδιο, άργυρο ή θείο, απαγορεύτηκαν. Η απαγόρευση τού θείου εξηγεί και γιατί συμπληρώματα, όπως το μεθυλο-σουλφονυλο-μεθάνιο (MSM), τα οποία χορηγούνταν για την ενίσχυση τής καλής υγείας των αρθρώσεων, τού δέρματος και των νυχιών, έχουν ήδη απομακρυνθεί από τα ράφια στη Μ. Βρετανία.
Ομοιοπαθητικά φάρμακα
Οι νόμοι τής Ε.Ε. δεν άγγιξαν την Ομοιοπαθητική -αναμφίβολα λόγω τής ξεχωριστής θέσης, που κατέχει στο γερμανικό σύστημα υγείας. Παρ΄ όλα αυτά, δέχεται μεγάλη επίθεση στη Μ. Βρετανία. Όπως λέει ο Κρίσταλ Σάμνερ, επικεφαλής τής Βρετανικής Ένωσης Ομοιοπαθητικών: «Υπάρχουν αρκετά προϊόντα στα ράφια των φαρμακείων αμφιβόλου επιστημονικού κύρους. Ενώ υπάρχει μια σειρά αποδεικτικών στοιχείων, που υποστηρίζουν, ότι η ομοιοπαθητική είναι όντως αποτελεσματική, οι γιατροί επιμένουν να τα αγνοούν και από την άλλη, οι μισές περίπου ιατρικές τεχνικές εφαρμόζονται, χωρίς να έχουμε κανένα στοιχείο στα χέρια μας γι΄ αυτές».
Το τέλος των εναλλακτικών μεθόδων
Η πίεση τής ευρωπαϊκής νομοθεσίας(3) -η οποία, αν τελικά αποδειχθεί επιτυχής, θα εφαρμοστεί παγκοσμίως με τη βοήθεια τού Κώδικα Τροφίμων- θα εξαφανίσει τις φυσικές μεθόδους θεραπείας, οι οποίες μέχρι σήμερα αποτελούσαν εναλλακτική μέθοδο της συμβατικής ιατρικής. Εναλλακτική και συμπληρωματική ιατρική θα περιοριστούν στην παροχή απλών και σχετικά ανώδυνων γιατρικών για μικροαδιαθεσίες. Άτομα, που προτιμούν την αυτοΐαση, μέσα στούς επόμενους 24 μήνες, θα δουν πολλές από τις μέχρι τώρα επιλογές τους, να έχουν εξαφανιστεί.
Μέχρι το τέλος τής παρούσας διετίας, θα έχει απαγορευτεί στους κατασκευαστές η δυνατότητα οποιασδήποτε αναφοράς ή σχολίου, που να αφορά τα ίδια τους τα προϊόντα, ανεξάρτητα με το αν κάτι τέτοιο έρχεται σε αντίθεση με την κοινή λογική.Θεραπευτικές βιταμίνες και μέταλλα σε αυξημένες δοσολογίες, θα αφαιρεθούν από τα ράφια, ενώ το ίδιο θα συμβεί και στα περισσότερα συνδυαστικά και νέα γιατρικά από βότανα και τα προϊόντα, που μας έρχονται από την παραδοσιακή κινεζική ιατρική.
Η νομοθεσία τής Ε.Ε. στην ουσία αποτελεί κάτι σαν τεστ για τον υπόλοιπο κόσμο: Αν εφαρμοστεί με επιτυχία, συναντώντας ελάχιστες αντιδράσεις, θα αποτελέσει το νέο μοντέλο του Κώδικα Τροφίμων, που θα βοηθήσει και τις άλλες κυβερνήσεις να καθιερώσουν ανάλογους νόμους στις χώρες τους. Μάλιστα στις ΗΠΑ, οι κινήσεις για την απαγόρευση της φυσικής ιατρικής έχουν ήδη επισπευτεί.
Στη Μ. Βρετανία, η ιατρική των βοτάνων έχει να αντιμετωπίσει και μια ακόμα απειλή(4). Η κυβέρνηση τής χώρας, αποφεύγοντας τη δέσμευσή της για την αναγνώριση και δια νόμου καθιέρωση τής ειδικότητας, προσπαθεί να εφαρμόσει ένα πιο «ανάλαφρο» νομικό πλαίσιο. Όμως, δίχως τους κατάλληλους κανόνες, οι επαγγελματίες τού είδους θα σταματήσουν να χορηγούν τα περίπλοκα μίγματα βοτάνων, που αποτελούν και το μοναδικό κομμάτι τους στο εμπόριο. Παρ΄ όλο, που και η Ομοιοπαθητική αντιμετωπίζει τα δικά της προβλήματα, δεν είναι το ίδιο σοβαρά με εκείνα, που απειλούν την ιατρική των βοτάνων και έχουν να κάνουν περισσότερο με τα 4 εκατομμύρια δολάρια επιχορήγησης, που λαμβάνουν ετησίως οι τέσσερεις κλινικές ομοιοπαθητικής στη χώρα από το Εθνικό Σύστημα Υγείας.
Τι μπορούμε να κάνουμε;
Η Μ. Βρετανία, η Σουηδία και η Ολλανδία -τα κράτη μέλη τής Ε.Ε., που έχουν ανεξάρτητα συστήματα υγείας- είναι τα πρώτα, που θα επηρεαστούν από τη νέα νομοθεσία τής Ε.Ε. Οι υπόλοιπες χώρες, όπως Γαλλία και Γερμανία, ήδη ελέγχουν, για παράδειγμα τις δοσολογίες βιταμινών και μετάλλων, τα οποία και διατίθενται σε πολύ χαμηλά επίπεδα.
Υπάρχουν τέσσερεις τρόποι να αντιταχθούμε στα νέα μέτρα:
Κοινή δράση. Κάτι τέτοιο είναι πιο δύσκολο και εφαρμόζεται ελάχιστα μέχρι τώρα, καθώς απαιτεί κάποιο γενικό συντονιστή, πολύ χρόνο και μεγάλα αποθέματα ενέργειας. Το περιοδικό WDDTY (Τι δε μας λένε οι γιατροί) οργάνωσε μια πορεία διαμαρτυρίας στους δρόμους τού Λονδίνου πριν από έξι χρόνια, που ολοκληρώθηκε με ομιλίες από τον βουλευτή τού συντηρητικού κόμματος Τζον Ρέντγουντ, τον ευρωβουλευτή Ντάνιελ Χάναν και την συντάκτρια του περιοδικού, Λυν Μακ Τάγκαρτ στην πλατεία Τραφάλγκαρ.
Περίπου 10.000 άτομα συμμετείχαν στην πορεία και παρ΄ όλα αυτά, το γεγονός περιορίστηκε σε μόλις μια παράγραφο, στις εθνικές εφημερίδες τής επόμενης ημέρας. Η «Daily Mirror» με περιπαιχτικό τόνο εξέφραζε την έκπληξή της, που ένα όμορφο κορίτσι, όπως η Μπίλι Πέπερ, μια από τις διασημότητες, που συμμετείχαν στην πορεία, δεν είχε τίποτα καλύτερο να κάνει την Κυριακή, από τα να τρέχει σε διαμαρτυρίες, τη στιγμή, που θα μπορούσε, για παράδειγμα, να είναι για ψώνια.
Η διαμαρτυρία των καταναλωτών θα μπορούσε να περιλαμβάνει και την αποχή από τη χρήση κάποιων ήδη υπαρχόντων συνταγογραφούμενων φαρμάκων, καθώς και την απόρριψη οποιουδήποτε νέου. Τα νέα φάρμακα -προϊόντα, που έχουν εξουσιοδοτηθεί μέσα στα τελευταία πέντε χρόνια- αποτελούν την πηγή ζωής τής φαρμακοβιομηχανίας και η άρνηση των καταναλωτών να τα χρησιμοποιήσουν, θα αποτελούσε τεράστιο χτύπημα γι΄ αυτήν. Επίσης, από μια άλλη προοπτική, που έχει να κάνει με την ασφάλεια, τα συγκεκριμένα φάρμακα είναι τα πιο επικίνδυνα, καθώς τα δεδομένα που έχουμε στα χέρια μας σχετικά με αυτά, είναι λιγότερα.
Πολιτική δράση. Στη Μ. Βρετανία, η Ένωση Καταναλωτών επιχειρεί να ασκήσει πίεση στους βουλευτές εδώ και πολλά χρόνια, αλλά με μάλλον μικρή επιτυχία. Παρ΄ όλο, που ο Τόνυ Μπλερ συμφώνησε να χρησιμοποιήσει την επιρροή τής Μ. Βρετανίας στην Ε.Ε. για τη διατήρηση αυξημένων δοσολογιών σε βιταμίνες και μέταλλα, ο διάδοχός του, δεν ήταν και τόσο αποφασισμένος.
Πάντως, οι περισσότεροι βουλευτές ασκούν πιέσεις στους εκάστοτε Υπουργούς Υγείας τής Μ. Βρετανίας να «διπλασιάσουν τις προσπάθειές τους» για τη διαφύλαξη τής εναλλακτικής ιατρικής στη χώρα τους. Τώρα τελευταία, η Ένωση Καταναλωτών επικεντρώθηκε στην Ευρωπαϊκή Επιτροπή και τον αρμόδιο αυτής, Τζον Ντάλι, ενθαρρύνοντας τους καταναλωτές να γράψουν και οι ίδιοι σε εκείνον εκφράζοντας τις διαμαρτυρίες τους, για την προτεινόμενη μείωση των δοσολογιών στις βιταμίνες. Όποιος το επιθυμεί, μπορεί να γράψει στούς βουλευτές τής χώρας του και τούς ευρωβουλευτές, ώστε να εκφράσει τις ανησυχίες του.
Νομική δράση. Η Συμμαχία Για Την Υγεία (ANH) πιστεύει, ότι η μεγαλύτερη ελπίδα κρύβεται στη νομική αμφισβήτηση τής νομοθεσίας. Μέχρι στιγμής, έχει βρεθεί αντιμέτωπη με την Οδηγία περί Συμπληρωμάτων Διατροφής, η οποία και στοχεύει στον περιορισμό των διαθέσιμων βιταμινών και μετάλλων και τη μείωση των ανώτερων επιτρεπόμενων ορίων τους, τη στιγμή, που το διεθνές παρακλάδι της, κατάφερε την άρση μιας απαγόρευσης σχετικά με την υγεία στις ΗΠΑ.
ΣΗΜΕΙΩΣΕΙΣ
(1) Ο Codex Alimentarius -ή απλά Κώδικας Τροφίμων- δημιουργήθηκε το 1963 από τον Παγκόσμιο Οργανισμό Υγείας (WHO) και τον Οργανισμό Τροφίμων και Γεωργίας (FAO) των Ηνωμένων Εθνών με σκοπό την καθιέρωση κάποιων κατευθυντήριων γραμμών και προτύπων για τη διασφάλιση των «κανόνων δίκαιου εμπορίου» και την προστασία τού καταναλωτή στην παγκόσμια αγορά τροφίμων.
Αντίθετα όμως, επέκτεινε τα όριά του και συμπεριέλαβε και τα συμπληρώματα βιταμινών και μετάλλων. Το 1996, μια γερμανική αποστολή προώθησε την πρόταση, ότι κανένα βότανο, βιταμίνη ή μέταλλο δεν θα πρέπει να χρησιμοποιείται για θεραπευτικούς ή προληπτικούς σκοπούς και ότι τα συμπληρώματα θα πρέπει να επανακατηγοριοποιηθούν και πλέον να ανήκουν στα φάρμακα. Η συγκεκριμένη πρόταση είχε την απόλυτη στήριξη τής φαρμακοβιομηχανίας. Αν και η πρόταση εγκρίθηκε, οι διαμαρτυρίες των πολιτών εμπόδισαν την εφαρμογή της.
Το αργότερο μέχρι το 2013, το πρόγραμμα ελέγχου των φυσικών προϊόντων υγείας τού Κώδικα Τροφίμων θα έχει ολοκληρωθεί. Δεν αποτελεί έκπληξη το γεγονός, ότι αποτελείπιστό αντίγραφο των κανονισμών τής Ε.Ε. Το αποτέλεσμα θα είναι να κλείσει οριστικά η πρόσβαση στην ελεύθερη αγορά, απ΄ όπου οι Ευρωπαίοι καταναλωτές μπορούν προς το παρόν να προμηθεύονται αυξημένες δόσεις βιταμινών, π.χ. μέσω τού Διαδικτύου.
(2) Μπορεί οι φήμες για το τέλος της Ομοιοπαθητικής να μοιάζουν υπερβολικές, το χτύπημα πάντως, που δέχτηκε από επιστήμονες, αυτοαποκαλούμενους «κυνηγούς απατεώνων» και τώρα τελευταία και βρετανούς ιατρούς, ήταν τεράστιο. Με αφορμή το ετήσιο συνέδριο τον Ιούνιο, η Βρετανική Ιατρική Ένωση -η ένωση δηλαδή όσων ασκούν το συγκεκριμένο επάγγελμα- ζήτησε όλες οι επιχορηγήσεις τού Εθνικού Συστήματος Υγείας προς τις κλινικές ομοιοπαθητικής να διακοπούν, καθώς ισχυρίζεται, ότι η θεραπεία που προσφέρουν είναι ανάλογη με αυτή των εικονικών φαρμάκων. Επίσης απαίτησε όλα τα προϊόντα ομοιοπαθητικής, που πωλούνται σε φαρμακεία και καταστήματα, να περιλαμβάνονται στον τομέα «Εικονικά φάρμακα».
Αυτές οι τακτικές, που σκοπό έχουν να τρομοκρατήσουν και ξεκίνησαν πριν μερικά χρόνια, έφεραν ήδη κάποια αποτελέσματα. Το μεγαλύτερο κομμάτι τής πρωτοβάθμιας φροντίδας υγείας τού Εθνικού Συστήματος δεν περιλαμβάνει κάλυψη ομοιοπαθητικής θεραπείας, ενώ οι εκπαιδευτικές σχολές ομοιοπαθητικής παρατηρούν σημαντική μείωση στον αριθμό των νέων εγγραφών, πιθανότατα επειδή οι πιθανοί σπουδαστές φοβούνται, ότι θα χάσουν κάποια χρόνια από τη ζωή τους μαθαίνοντας πρακτικές και θεραπείες, που δεν έχουν μέλλον.
Κι όμως, δεν συμμερίζονται όλοι οι γιατροί τις απόψεις τής Ένωσης. Γύρω στα 200 μέλη τής Ένωσης αποτελούν εξαιρετικούς ομοιοπαθητικούς, ενώ ο ουρολόγος Ντέιβιντ Σίπστοουν υπενθύμισε στους συναδέλφους τους στο συνέδριο, ότι χρησιμοποιούν με ιδιαίτερη ευκολία μεθόδους, που δεν είναι επαρκώς αποδεδειγμένες. «Τι ακριβώς είναι η έγκυρη επιστημονική απόδειξη; Οι Ακαδημαϊκοί διαφωνούν συνεχώς πάνω σ΄ αυτό», όπως χαρακτηριστικά τους ανέφερε.
Ο Κρίσταλ Σάμνερ, επικεφαλής τής Βρετανικής Ένωσης Ομοιοπαθητικών, πιστεύει, ότι τα αιτήματα είναι άστοχα και αστεία και η κυβέρνηση δε θα τα πάρει στα σοβαρά. Αλλά για να σιγουρευτεί, ο βουλευτής τού συντηρητικού κόμματος Ντέιβιντ Τρέντινικ, προώθησε στα θέματα των επόμενων ημερών την υπεράσπιση τής Ομοιοπαθητικής στο Εθνικό Σύστημα Υγείας και την αντίσταση στις απαιτήσεις τής Ένωσης Γιατρών.
Το Εθνικό Σύστημα Υγείας ξοδεύει γύρω στα 4 εκατομμύρια δολάρια το χρόνο για την Ομοιοπαθητική και κυρίως για τις τέσσερεις κλινικές, που θεραπεύουν περίπου 55.000 ασθενείς το χρόνο. Αυτό το ποσό αντιστοιχεί μόλις στο 0,001% τού συνολικού ετήσιου προϋπολογισμού.
(3) Νομοθεσία τής Ε.Ε.
Tέσσερεις κατευθύνσεις και οδηγίες καθορίζουν τη μελλοντική επιβίωση των φυσικών μεθόδων θεραπείας σε Μ. Βρετανία και Ευρώπη. Κατ΄ ουσία, αλλάζουν την κατηγοριοποίηση βιταμινών και μετάλλων, τα οποία πλέον από τροφές, θα θεωρούνται φάρμακα, όταν χορηγούνται σε μεγαλύτερες δόσεις. Οι θεραπείες βοτάνων, που είτε είναι εντελώς καινούργιες, είτε δεν έχουν χρησιμοποιηθεί στην Ευρώπη για τουλάχιστον 15 χρόνια, επίσης θα θεωρούνται φάρμακα και επομένως θα βρίσκονται υπό συνεχή έλεγχο.
Οδηγία περί Συμπληρωμάτων Διατροφής (Οδηγία υπ΄ αριθμόν 2002/46/ΕC). Η συγκεκριμένη οδηγία καθορίζει και τη «θετική λίστα» -βιταμίνες και μέταλλα, που μπορούν να χρησιμοποιηθούν ως συμπληρώματα αλλά και ως πρόσθετα στις τροφές- αλλά και τα μέγιστα επιτρεπόμενα όριά τους, τα οποία καθορίζουν τις δόσεις, στις οποίες οι βιταμίνες και τα μέταλλα παύουν να θεωρούνται τροφές και μετατρέπονται σε φάρμακα. Ως φάρμακα, θέτονται υπό περιορισμό και διατίθενται μόνο με ιατρική συνταγή. Στην πραγματικότητα, τα μέγιστα όρια σηματοδοτούν και το τέλος τής αγοράς των θεραπευτικών βιταμινών. Επίσης, οι παρατηρητές τής Ε.Ε. φοβούνται, ότι τα όρια θα είναι πολύ χαμηλά. Καθώς όμως οι αντιπρόσωποι τής Μ. Βρετανίας, συμπεριλαμβανομένης και της Υπηρεσίας Κανόνων Διατροφής (Food Standards Agency), έχουν δεσμευτεί για μεγαλύτερα επίπεδα, Γερμανοί και Γάλλοι πιθανότατα θα κερδίσουν αυτή τη μάχη.
Κανόνας περί Δικαιωμάτων Διατροφής και Υγείας (EC No. 1924/2006). Αυτός ο κανόνας θα απαγορεύσει το δικαίωμα οποιουδήποτε ισχυρισμού για κάποιο προϊόν. Δύο μορφές ισχυρισμών επιτρέπονται: αυτός τής γενικότερης κατηγορίας, δηλαδή ένας ισχυρισμός, που αφορά ολόκληρη την κατηγορία και βασίζεται σε επιστημονικά δεδομένα και εκείνος τής ασφάλειας, δηλαδή αυτός, που έχει προστατευτικό ρόλο. Η Ευρωπαϊκή Αρχή Για την Ασφάλεια των Τροφίμων έχει αναλάβει την αξιολόγηση των γενικών ισχυρισμών, ενώ οι κανόνες ασφαλείας θα πρέπει να περάσουν από μια σειρά κουραστικών -και ακριβών- δοκιμών, οι οποίες περιλαμβάνουν κλινικές δοκιμασίες σε ανθρώπους και βρίσκονται πολύ μακριά από τις δυνατότητες και τον προϋπολογισμό των περισσοτέρων κατασκευαστών.
Οδηγία περί Ιατρικών Προϊόντων για Χρήση από Ανθρώπους (Οδηγία 2001/83/ΕC, τροπολογία τής Οδηγίας 2004/27/ΕC). Η συγκεκριμένη οδηγία έχει τις μεγαλύτερες δυνατότητες να βλάψει, καθώς είναι ευρείας κλίμακας, σύμφωνα με τους νομικούς αντιπροσώπους τής Συμμαχίας για την Υγεία. Σκοπός της είναι να εφαρμόσει αυστηρούς κανόνες στα φάρμακα, αλλά ο καθορισμός μιας ουσίας ως φάρμακο, δε γίνεται και με τόσο αυστηρά κριτήρια, με αποτέλεσμα να περιλαμβάνονται όλες οι ουσίες, που μας κάνουν να νιώθουμε λίγο καλύτερα. Έτσι, φαγητά και ποτά, για παράδειγμα, μπορούν εύκολα να συμπεριληφθούν κι ας μην υπάρχουν στη λίστα φαρμάκων, προς το παρόν.
Οδηγία περί Παραδοσιακών Ιατρικών Προϊόντων από βότανα (τροπολογία οδηγίας 2004/24/EC). Πρόκειται για μια υποπερίπτωση τής παραπάνω οδηγίας, που επιτρέπει σε παραδοσιακά γιατρικά και βότανα να συνεχίσουν να πωλούνται στην Ε.Ε. χωρίς να περάσουν από κάποιο έλεγχο, αρκεί να χρησιμοποιούνται με ασφάλεια εδώ και 30 χρόνια, εκ των οποίων τα 15 τουλάχιστον να είναι στην Ευρώπη. Διάφορες συστάσεις και αναφορές σε αυτά θα επιτρέπονται μόνο για περιπτώσεις μικροαδιαθεσίας. Η οδηγία απαγορεύει πολλά παρασκευάσματα βοτάνων, που έρχονται από την κινεζική και Αγιουρβεδική παράδοση, καθώς και καινούργια γιατρικά, που δεν έχουν περάσει την τριακονταετή δοκιμασία.
(4) Απειλή για την ιατρική των βοτάνων
Η ιατρική των βοτάνων, που εξασκείται στη Μ. Βρετανία εδώ και εκατοντάδες χρόνια, βρίσκεται στις μέρες μας υπό απειλή. Η νομοθεσία τής Ε.Ε. σε συνδυασμό με την απείθεια τής βρετανικής κυβέρνησης, θα καταφέρει να εμποδίσει τούς βοτανολόγους να εξασκούν το επάγγελμά τους και όλα αυτά θα έχουν συμβεί μέχρι τον Απρίλιο τού 2011. Αν όντως γίνει κάτι τέτοιο, τα βότανα θα πάψουν να αποτελούν εναλλακτική τής συμβατικής ιατρικής και θα περιοριστούν στην προσφορά απλών γιατρικών για κάποιες μικροαδιαθεσίες. Μετά την Οδηγία περί Ιατρικών Προϊόντων Από Βότανα, οι πιο περίπλοκοι συνδυασμοί, που χρησιμοποιούν οι βοτανολόγοι, θα διατίθενται στο κοινό μόνο μέσω «εξουσιοδοτημένων επαγγελματιών στο χώρο τής υγείας».
Παρ΄ όλα αυτά, καθώς οι βοτανολόγοι στη Μ. Βρετανία δεν υπόκεινται σε ελέγχους από το σύστημα, δεν θεωρούνται και επαγγελματίες. Τα 10 τελευταία χρόνια, η Ευρωπαϊκή Ένωση Επαγγελματιών Παραδοσιακής και Βοτανολογικής Ιατρικής (ΕΗΤΡΑ) ασκεί έντονες πιέσεις για την αναγνώριση τού επαγγέλματος και τη ρύθμιση κάποιων κανόνων σε αυτό. Μέχρι στιγμής, τρεις κοινοβουλευτικές ομάδες έχουν συμφωνήσει, ότι ο καλύτερος τρόπος να κινηθούμε είναι η πλήρης ρύθμιση τού θέματος. Κι όμως, μια από τις τελευταίες ενέργειες τού πρώην Υπουργού Υγείας, Άντυ Μπέρνχαμ, ήταν παρ΄ όλα αυτά, να ταχθεί υπέρ τής «χαλαρής» νομοθεσίας, ενδεχομένως για οικονομικούς λόγους. Παρ΄ όλα αυτά, κάτι τέτοιο σημαίνει, ότι οι επαγγελματίες βοτανολόγοι -όπως και οι βελονιστές- δεν θα έχουν τις απαραίτητες προϋποθέσεις, σύμφωνα με τις νέες απαιτήσεις τής Ε.Ε.
Ο Μάικλ Μακλντάιρ, μέλος τής ΕΗΤΡΑ υποστηρίζει: «Έχουμε καιρό μέχρι τον Απρίλιο για να κάνουμε τις απαραίτητες ρυθμίσεις, καθώς τότε η Οδηγία περί Βοτάνων θα τεθεί σε εφαρμογή. Αν δεν τα έχουμε καταφέρει ως εκείνη τη στιγμή, υπολογίζω, ότι περίπου το 80% των επαγγελματιών, που ασχολούνται με αυτά, θα αποκλειστεί, καθώς δε θα υπάρχει πλέον ελεύθερη πρόσβαση στα απαραίτητα βότανα». Τη στιγμή που γράφονται όλα αυτά, ο κ. Μακλντάιρ δεν έχει κανένα νέο ούτε από το νέο κυβερνητικό συνασπισμό, ούτε από κανέναν για τη θέση τους σχετικά με τούς κανονισμούς στο θέμα των βοτάνων, παρ΄ όλο που και τα δύο κόμματα ήταν αντίθετα με τη «χαλαρή» προσέγγιση, όταν ακόμα βρίσκονταν στην αντιπολίτευση.
Βryan Hubbard (*)
(*) O Bryan Hubbard είναι εκδότης τού WDDTY (What doctors don΄t tell you). To παραπάνω άρθρο του έχει δημοσιευθεί στην εφημερίδα «Ηοlistic life», τ. 40· η εισαγωγή του είναι του εκδότη της, Γεράσιμου Κατραμάδου.
Αναδημοσίευση από Freeinquiry.gr
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου