Τζόζεφ Στίγκλιτς: Η μέθοδος

ΠΈΜΠΤΗ, 26 ΜΑΪ́ΟΥ 20

Τζόζεφ Στίγκλιτς: Η μέθοδος

Του Ρούσσου Βρανά, ΝΕΑ, 26.5.11

Οι φυλακές. των χρεωµένων ήταν πάντα γεµάτες. Από την αρχαιότητα µέχρι τις µέρες µας. Με ενέχυρο το άτοµό τους, οι οφειλέτες που χρεοκοπούσαν γίνονταν δούλοι του δανειστή. Οταν κάποτε αυτοί οι υπόδουλοι στο χρέος είχαν γίνει επικίνδυνα πολλοί, οι Αθηναίοι διέγραψαν τα χρέη τους µε τη σεισάχθεια και οι Ρωµαίοι µε τον Lex Poetelia Papiria. Ποιος θα καταργήσει όµως τις σύγχρονες φυλακές του χρέους που υποδουλώνουν ολόκληρους λαούς; Ο Τζόζεφ Στίγκλιτς έχει υπηρετήσει τους σύγχρονους δεσµοφύλακες του χρέους, την Παγκόσµια Τράπεζα, που δίδυµος αδελφός της είναι το Διεθνές Νοµισµατικό Ταµείο. Οταν έλαβε το βραβείο Νοµπέλ για την οικονοµία, πριν από δέκα χρόνια, είχε αποκαλύψει στον δηµοσιογράφο Γκρεγκ Πάλαστ της εφηµερίδας «Οµπζέρβερ» πώς γεµίζουν σήµερα οι σύγχρονες φυλακές του χρέους µε ολόκληρους λαούς.
«Αναλύουµε ξεχωριστά την οικονοµία κάθε χρεωµένης χώρας», έλεγε τότε ο Στίγκλιτς. «Και παραδίδουµε σε κάθε υπουργό ένα πανοµοιότυπο πρόγραµµα που αποτελείται από τέσσερα στάδια».

Πρώτο στάδιο: οι ιδιωτικοποιήσεις. Ή, ακριβέστερα, το «λάδωµα». Γιατί οι ηγέτες αυτών των χωρών ξεπουλούσαν πρόθυµα τις δηµόσιες υπηρεσίες των χωρών τους;

«Βλέπαµε τα µάτια τους να ανοίγουν διάπλατα», εξηγούσε ο Στίγκλιτς µπροστά στην προοπτική να τσεπώσουν 10% προµήθεια πληρωτέα σε ελβετικό τραπεζικό λογαριασµό µόνο και µόνο για να κάνουν σκόντο µερικά δισεκατοµµύρια στο ξεπούληµα της εθνικής περιουσίας των χωρών τους. Δεύτερο στάδιο: Η απελευθέρωση στην κυκλοφορία του κεφαλαίου. Θεωρητικά, η απελευθέρωση επιτρέπει την εισροή και την εκροή κεφαλαίων. Στην πράξη, όµως, τα κεφάλαια έφευγαν µόνο έξω. Εµπαιναν για κερδοσκοπία στην αγορά ακινήτων και έφευγαν στον πρώτο κίνδυνο. Υστερα οι χώρες τα καλόπιαναν για να επιστρέψουν µε αστρονοµικά επιτόκια που συνέτριβαν τις οικονοµίες τους και τα δηµόσια ταµεία τους. Τρίτο στάδιο: Η προσαρµογή στις αγοραίες τιµές. Ενας ευφηµισµός για αυξήσεις στις τιµές των τροφίµων, του νερού και του φυσικού αερίου. «Οι ταραχές που ακολουθούσαν ήταν µια επώδυνη φυσική συνέπεια», συνεχίζει ο Στίγκλιτς, όπως συνέβη στην Ινδονησία, όταν διακόπηκαν οι επιδοτήσεις στις τιµές των τροφίµων και των καυσίµων, στη Βολιβία όταν ακρίβυνε το νερό, στον Ισηµερινό όταν «πήρε φωτιά» το φυσικό αέριο. Τέταρτο στάδιο:

Το «άνοιγµα» της οικονοµίας. Ο Στίγκλιτς το παραλληλίζει µε τους πολέµους του οπίου. Οι ισχυρές χώρες υποχρέωναν τις ασθενέστερες να ανοίξουν τα σύνορά τους στα προϊόντα τους, ενώ ταυτόχρονα προστάτευαν τις δικές τους αγορές από τα δικά τους.

Το ίδιο... 
... σχέδιο παρατηρούµε σήµερα να εφαρµόζεται στις χρεωµένες ευρωπαϊκές χώρες, µε τις ίδιες τοξικές συνέπειες. Η τραγωδία τουςδεν είναι µόνο οικονοµική αλλά και κοινωνική.

Το σχέδιο... 
... για τη διάσωση των δανειστών «µεταδίδει το ρίσκο από την περιφέρεια στονπυρήνα της Ευρώπης», λέει η οικονοµολόγος Ιβ Σµιθ. «Και αυτός ο πυρήνας δεν δείχνει σήµερα καθόλου σταθερός».Γιατί δεν µπορεί ποτέ κανείς να κλείνει ισόβια στη φυλακή του χρέους ολόκληρους λαούς, επειδή οι κυβερνήσειςτους είναι χρεοκοπηµένες.