Worst of both worlds
ΓΙΑΝΝΗΣ ΠΑΡΑΣΚΕΥΟΠΟΥΛΟΣ
Συνδυάζοντας τα δεινά του Μνημονίου με τα δεινά του Λαϊκισμού
Η φράση του τίτλου δύσκολα μεταφράζεται στα ελληνικά. Αναφέρεται σε ασύμβατες καταστάσεις, για να δηλώσει τη χειρότερη δυνατή εκδοχή: όταν, δηλαδή, καταλήγουμε να έχουμε τα δεινά και των δύο.
Θεωρητικά, το Μνημόνιο και η πελατειακή πολιτική δεν είναι συμβατά:
• Οι συνταγές του ΔΝΤ και οι θεραπείες σοκ στηρίζονται στη μέγιστη δυνατή δέσμευση πόρων, προκειμένου να έχουμε πλεονασματικούς προϋπολογισμούς και ικανοποιημένους δανειστές.
• Η πελατειακή πολιτική εστιάζει, αντίθετα, στη μέγιστη δυνατή αυθαίρετη διασπάθιση οικονομικών, κοινωνικών και φυσικών πόρων προκειμένου να έχουμε ικανοποιημένους ψηφοφόρους και υποστηρικτές.
Στα πρώτα λοιπόν βήματα της κρίσης, σημαντικό μέρος της κοινωνίας δέχθηκε να δώσει πίστωση χρόνου στο Μνημόνιο, αγνοώντας την εμπειρία ανάλογων συνταγών σε άλλες χώρες και θεωρώντας το κατά βάση μηχανισμό εξυγίανσης, έστω και βίαιης. Οι διαρκείς αναφορές του πρωθυπουργού στη διαφάνεια, το περίφημο σύνθημα «αλλάζουμε ή βουλιάζουμε», το ξεχασμένο πια «κίνημα των αποδείξεων», έπειθαν αρκετούς ότι τουλάχιστον η χώρα αφήνει πίσω τα χειρότερα.
Ταυτόχρονα όμως με τη σταδιακή ανάδυση της αποτυχίας των μέτρων, ερχόταν στο φως η διαιώνιση των χειρότερων πελατειακών πρακτικών. Η φορολογική περαίωση του περασμένου φθινοπώρου καταγράφτηκε ως πραγματιστικός συμβιβασμός, η εξέγερση όμως των βουλευτών για το νομοσχέδιο για τις περιοχές NATURA και τους όρους δόμησης στις προστατευόμενες περιοχές έδειξε ότι στη νέα κατάσταση τα ρουσφέτια θα γίνονται πια «σε είδος».
Η φοροδιαφυγή και η τρόικα που τρίβει τα μάτια της
Στο μεταξύ, η φοροδιαφυγή συνέχιζε ανεξέλεγκτη, και οι εμπειρογνώμονες της τρόικας έτριβαν τα μάτια τους. Σε όλες τις εμπειρίες τους από άλλες χώρες, η είσπραξη των δημόσιων εσόδων είχε βελτιωθεί θεαματικά, στην Ελλάδα όμως φαινόταν να συμβαίνει κάτι διαφορετικό.
Το κάτι διαφορετικό που δεν έβλεπε (ή δεν ήθελε να δει) η τρόικα, ήταν η ασπίδα προστασίας για τις «γκρίζες περιουσίες» από φοροδιαφυγή και διαφθορά.
• Η διασταύρωση των φορολογικών δηλώσεων με στοιχεία όπως το πρώτο και το τελευταίο «πόθεν έσχες», οι μεταφορές καταθέσεων στο εξωτερικό ή τα αρχεία με τις παραβιάσεις για τους ημιυπαίθριους, μπορούσε να ξεκλειδώσει χιλιάδες περιπτώσεις και να στείλει ηχηρό μήνυμα προς την κοινωνία. Μάταια οι Οικολόγοι Πράσινοι τη ζητήσαμε επανειλημμένα, δημόσια αλλά και προσωπικά, στον προηγούμενο υπουργό Οικονομικών: προφανώς υπήρχαν φόβοι για το ποιοι μπορεί να αποκαλύπτονταν σε μια τέτοια λίστα.
• Ειδικά με τις καταθέσεις στο εξωτερικό, χαρακτηριστική είναι η δήλωση του υφυπουργού κ. Π. Οικονόμου (22.6) ότι, όσες επαναπατριστούν, ΔΕΝ θα ελεγχθούν φορολογικά σε αναγνώριση του… πατριωτισμού των δικαιούχων τους. Είχε προηγηθεί ευρωπαϊκός σάλος με την παρέμβαση Κον Μπεντίτ στο Ευρωκοινοβούλιο και το πράσινο φως του κ. Μπαρόζο να δοθούν τα στοιχεία.
• Ανεξάρτητες μελέτες της ΕΘΝΙΚΗΣ (1) και της ALPHABANK (2) εκτιμούν ως απόλυτα εφικτή την άντληση 7,5-9 δισ. ευρώ τον χρόνο από περιορισμό της φοροδιαφυγής (συνολικά 30-36 δισ. για το 2011-15), ποσά απολύτως συγκρίσιμα με τα 28 δισ. επιπλέον φόρων και περικοπών του Μεσοπρόθεσμου. Πρακτικά δηλαδή, οι αιματηρές αυτές θυσίες καλύπτουν απλώς τα κενά που δημιουργεί η ανοχή προς τη φοροδιαφυγή.
• Με την περαίωση, η ασυλία της φοροδιαφυγής επικυρώνεται και νομικά. Για τους συνεπείς φορολογούμενους η περαίωση αποτελεί άτυπο και παράνομο κεφαλικό φόρο, για τους πραγματικούς φοροφυγάδες ένα μικροέξοδο για το ξέπλυμα. Για όσους λοιπόν δεν είχαν επωφεληθεί από την προηγούμενη περαίωση, το τωρινό πολυνομοσχέδιο του κ. Βενιζέλου έρχεται κάτω από τη μύτη της τρόικας να προσφέρει μια νέα ευκαιρία.
«Η περαίωση είναι σαν τη νομιμοποίηση των αυθαιρέτων»…
Η παλιότερη αυτή δήλωση των Οικολόγων Πράσινων φαίνεται ότι τελικά γύρισε μπούμερανγκ, καθώς έχουμε πλέον και τα δύο, με το ΠΑΣΟΚ και τη Ν.Δ. να ανταγωνίζονται για τη μονιμοποίηση των πληγών στο περιβάλλον και την ευρύτερη δυνατή λαϊκή συμμετοχή στη λεηλασία της χώρας.
• Εντυπωσιακότερο όμως είναι ότι έχουν πείσει και την τρόικα να δεχθεί τη διαγραφή δισεκατομμυρίων ευρώ από ήδη προβλεπόμενα πρόστιμα. Το κέρδος για την εκλογική πελατεία της Ν.Δ. και του ΠΑΣΟΚ, που αποτελούν τη συντριπτική πλειονότητα των αυθαιρετούχων, είναι διπλό: με κλάσμα του ποσού που θα πληρωνόταν παράλληλα με την κατεδάφιση, διασφαλίζει τώρα κανείς και τη νομιμοποίηση. Ο κ. Ψωμιάδης είχε καθαιρεθεί δικαστικά για ανομίες πολύ μικρότερου βεληνεκούς.
• Κραυγαλέα περίπτωση σύγκλισης των δύο μεγάλων (;) κομμάτων αποτελεί και η αναστολή του «πόθεν έσχες» από τα κεφάλαια για αγορά κατοικίας, ώστε μαύρο χρήμα και οικοδομή να ξαναβρούν τον παραδοσιακό τους ρόλο ως στυλοβατών της οικονομίας και του πολιτικού συστήματος.
• Ο θεσμός της επιφάνειας, στον Εφαρμοστικό Νόμο του Μεσοπρόθεσμου, θεσπίστηκε σε κενό πολιτικού διαλόγου χωρίς εγγυήσεις ή περιορισμούς στην εφαρμογή του. Ο σχεδιασμός ταιριάζει γάντι και με την «τακτοποίηση» των καταπατητών που θα μπορούν να αποκτούν με συμβολικό αντίτιμο εμπράγματα δικαιώματα στη δημόσια γη που τους ενδιαφέρει.
• Οι περικοπές του Μεσοπρόθεσμου διαμορφώνονται με βάση τις διασυνδέσεις κάθε τομέα. Αν οι συνολικές περικοπές στην υγεία είναι 4πλάσιες από ό,τι στην άμυνα, είναι γιατί τις τελευταίες προστάτευσε αποτελεσματικά ο κ. Βενιζέλος σε συνεργασία με τον κ. Σαμαρά (3)
Ο κατάλογος δεν τελειώνει εδώ. Αν το πολιτικό σύστημα αφεθεί να συνεχίσει στον ίδιο δρόμο, στο τέλος την κρίση θα πληρώσουν μόνο όσοι δεν έχουν κτίσει αυθαίρετο ή δεν έχουν κλέψει την εφορία. Η τρόικα έχει έτσι κι αλλιώς τη λογική των «ισοδύναμων μέτρων», απαιτώντας από άλλες πηγές τις διαρροές των εσόδων της. Αποτελεί όμως πραγματική τραγωδία ότι, από το «αλλάζουμε ή βουλιάζουμε», περάσαμε στο «επιβραβεύουμε ό,τι χειρότερο», καθώς απαξιώνεται στη συνείδηση της κοινωνίας και η ανάγκη ουσιαστικών αλλαγών.
Σε εποχές που η αγοραστική μας δύναμη συμπιέζεται, τα συλλογικά αγαθά έχουν ζωτική σημασία για να μη χειροτερέψει κι άλλο η ζωή μας και για να μπορέσει κάποια στιγμή να σταθεί ξανά η χώρα στα πόδια της. Ας μην τα αφήσουμε να συνθλιβούν ανάμεσα στον οδοστρωτήρα του Μνημονίου και τον λαϊκισμό ενός ετοιμόρροπου πολιτικού συστήματος.
(1) http://www.tovima.gr/finance/finance-news/article/?cid=784&aid=332883
(2) http://www.alpha.gr/files/infoanalyses/weekly20110127.pdf
(3) http://www.enet.gr/?i=news.el.article&id=168261
( Ο Γιάννης Παρασκευόπουλος είναι μέλος του Πανελλαδικού Συμβουλίου των Οικολόγων Πράσινων)
