Τα απομεινάρια ενός ερώτα
Mε το Χριστόφορο Κάσδαγλη υπήρξαμε σύντροφοι στο Ρήγα Φεραίο στην πρώιμη μεταπολίτευση, στις αρχές της δεκαετίας του 70. Εγώ έφυγα με τη Β Πανελλαδική ως «αριστερός» και εκείνος έμεινε στο Ρήγα ως «δεξιός». Σήμερα αυτός είναι ο «αριστερός» ως μέλος του ΣΥΡΙΖΑ και εγώ ο «δεξιός» ως μέλος της ΔΗΜΑΡ. Η νιότη έδειχνε πως θα γινόμασταν άλλοι, αλλά μάλλον έδειχνε λάθος σύμφωνα με το αριστερόμετρο. Ο Χριστόφορος ανέβασε στο ΤVXS ένα «ερωτικό γράμμα» προς τους συντρόφους της άλλης πλευράς, δηλαδή τη ΔΗΜΑΡ και ο Αντρέας Μπελιμπασάκης μου ζήτησε να γράψω μιαν απάντηση. Ακολουθούν και τα δύο κείμενα. Ευχαριστώ και από εδώ το ΤVXS και τον Αντρέα και βέβαια το Χριστόφορο. (Leo)
Ερωτικό γράμμα σε παλιούς συνοδοιπόρους
του Χριστόφορου Κάσδαγλη από το TVXS
Εντάξει, έχουμε διαφορετικές απόψεις. Εσύ θέλεις να σώσεις τη χώρα συνεργαζόμενος με τα κόμματα του μνημονιακού τόξου, γιατί πιστεύεις ότι πρόκειται για μονόδρομο και για την τελευταία ευκαιρία προς αποφυγήν της ανοιχτής χρεοκοπίας και της μαζικής εξαθλίωσης. Κι εγώ πάλι βλέπω ότι όλ’ αυτά δεν οδηγούν πουθενά, ότι το σπιράλ της λιτότητας συνεχώς βαθαίνει, ότι η διάλυση του κοινωνικού ιστού είναι νομοτελειακή και κατακλυσμιαία, ότι ανάπτυξη δεν πρόκειται να έρθει ούτε σε τρία ούτε σε εκατό τέρμινα, ότι οι επιχειρούμενες μεταρρυθμίσεις αποτελούν μονάχα πρόσχημα απορρύθμισης των εργασιακών σχέσεων, ότι το πολιτικό σύστημα έχει χάσει τη στοιχειώδη ικανότητα να αυτοκαθαρθεί και να βγει από το αδιέξοδό του.
Εντάξει, έχουμε διαφορετικές απόψεις, αλλά μέσα σ’ αυτές τείνει να εξαφανιστεί εντελώς η κοινή μας αφετηρία.
Ναι, μιλάγαμε κάποτε μαζί για την Ευρώπη, έχουμε υπάρξει η πιο συνεπής ευρωπαϊκή πολιτική δύναμη και έχουμε πληρώσει, στις δεκαετίες του ’70 και του ’80, το τίμημα γι’ αυτό. Δεν ήταν όμως άνευ όρων η επιλογή μας, λέγαμε «ναι στην Ευρώπη των εργαζομένων, όχι στην Ευρώπη των μονοπωλίων». Μιλούσαμε για την αλλαγή του συσχετισμού δυνάμεων, για την ευρωπαϊκή Αριστερά, για ευρωπαϊκή ολοκλήρωση μέσα από διαρθρωτικές αλλαγές και δημοκρατικές μεταρρυθμίσεις. Πώς έφτασες να υπερασπίζεσαι την Ευρώπη του κεφαλαίου, του άκρατου νεοφιλελευθερισμού, της λιτότητας, της αυταρχικής στροφής; Πώς έφτασες να συμπορεύεσαι με τη Μέρκελ και με τους ακραίους συντηρητικούς, όταν το θέμα είναι να νικηθεί ακριβώς η δική τους πολιτική για να ανασάνουν και να αναπτυχθούν οι κοινωνίες; Λέγαμε ότι η Ευρώπη δεν είναι ούτε κόλαση ούτε παράδεισος, δεν είναι λούνα παρκ αλλά πεδίο ταξικής πάλης. Σύμφωνοι, αλλά το σε ποιο μετερίζι αυτής της πάλης ανήκουμε το είχαμε λυμμένο, έτσι δεν είναι;
Μιλάγαμε μαζί για μεταρρυθμίσεις. Πώς κλείνεις τώρα τα μάτια στο γεγονός ότι βαφτίζονται «μεταρρυθμίσεις» όλα τα μέτρα απορρύθμισης του κοινωνικού κράτους και εξαθλίωσης των εργαζομένων και της μεσαίας τάξης, ενώ οι πραγματικές μεταρρυθμίσεις, λειτουργικό και αναδιανεμητικό φορολογικό σύστημα, αλλαγή του αναπτυξιακού μοντέλου σε οικολογική κατεύθυνση, αποκέντρωση της εξουσίας, αποδόμηση της τραπεζοκρατίας, αποκομματικοποίηση του κράτους, απογείωση της παιδείας, μηχανοργάνωση, πάνε συνεχώς στις καλένδες;
Και το Μνημόνιο; Επί δύο χρόνια (2010-2012) ψήφιζες στη Βουλή σε όλες τις ψηφοφορίες μαζί με τον ΣΥΡΙΖΑ και τις άλλες αντιμνημονιακές δυνάμεις. Τι άλλαξε έκτοτε και έκανες στροφή 180 μοιρών και ψηφίζεις τα ακριβώς ανάποδα, πέρα από τη συμμετοχή του κόμματός σου στην κυβέρνηση; Και πόσο αυτό διαφέρει από τη στροφή του Σαμαρά, που από το Ζάππειο πέρασε εν μια νυκτί στην Αλεξάντερπλατς;
Και ο νυν υπέρ πάντων αγών για τη διάσωση του Βενιζέλου τι σου λέει; Πόσα μπορεί να καταπιεί κανείς προκειμένου να σώσει κάποιον ο οποίος είναι καταδικασμένος να καταστραφεί;
Έπειτα, δεν καταλαβαίνω αυτή την άρτι εκδηλωθείσα εμμονή σου με την ανομία. Αυτή τη μονομερή υστερία σου με τα κακώς κείμενα. Εντάξει, στην Ελλάδα οι νόμοι υπάρχουν για να παραβιάζονται: Φορολογικοί νόμοι, νόμοι για την πολεοδομία, για το πολιτικό χρήμα, για τη λειτουργία των θεσμών, για τα πανεπιστήμια, ακόμα και για το κάπνισμα. Ούτε κι εμένα μ’ αρέσει αυτό το χύμα, αυτό το «γιατί έτσι γουστάρω», αυτός ο χυλός όπου βυθίζονται οι πολίτες και οι φτωχοδιάβολοι, ενώ επιπλέουν τα παντός είδους λαμόγια – μεγάλα και μικρά.
Αλλά το επιλεκτικό κόλλημά σου με την ανομία δεν το καταλαβαίνω. Εντάξει, σε ενοχλούν τώρα αυτά που ενοχλούσαν ανέκαθεν τη Νέα Δημοκρατία και το ΠΑΣΟΚ, φυσικό είναι με όλη αυτή την όσμωση της συγκυβέρνησης, αν και με προβληματίζει το γεγονός ότι όλο και περισσότερο σε ενοχλούν κι εκείνα που ενοχλούν τη Χρυσή Αυγή, η οποία επιβάλλει σταδιακά την ατζέντα της. Όχι μονάχα στην κυβέρνηση, αλλά και σε σένα.
Από την άλλη, δεν βλέπω πια να σε ενοχλούν αυτά που ενοχλούν κυρίως εμένα, αυτά που μέχρι πρό τινος ενοχλούσαν κι εσένα: Η ανομία των καναλιών, η ανομία του τραπεζικού συστήματος και των διεθνών αγορών, η ανομία των μεγάλων φοροφυγάδων, η ανομία των φοροελεγκτικών μηχανισμών που χρηματίζονται, που αδρανούν σκόπιμα, που μονίμως αλληθωρίζουν υπέρ των μεγάλων συμφερόντων. Η ανομία στον ΕΟΤ, η ανομία με τη Siemens, η ανομία των πολεμικών εξοπλισμών, η ανομία του πελατειακού συστήματος, η ανομία της μίζας, η ανομία της αστυνομικής βίας.
Πάντως, ανάμεσα σ’ αυτά που με ενοχλούν, που σε ενοχλούσαν, ουδέποτε συγκαταλεγόταν η «ανομία των καταλήψεων». Άκουγα τις προάλλες τον εκπρόσωπο Τύπου της ΔΗΜΑΡ να μιλάει για την ανομία στη βίλλα Αμαλία και ξαφνικά δεν καταλάβαινα τίποτα, ερχόταν από άλλον πλανήτη, όχι από τον πλανήτη της Αριστεράς, από το πρώην κοινό μας σπίτι. Ουδέποτε η Αριστερά, ούτε η ΔΗΜΑΡ, είχε στο πρόγραμμά της και στην ατζέντα της ως πρόβλημα τις μακροχρόνιες καταλήψεις άδειων σπιτιών στην Αθήνα από ελευθεριακές ομάδες.
Για την Αριστερά, η οποία ουδέποτε πρωτοστάτησε ή συμμετείχε σ’ αυτές, το φαινόμενο υπήρξε στοιχείο της βιοποικιλότητας του αστικού οικοσυστήματος. Ένας κοινωνικός αυτοσχεδιασμός, μια γόνιμη παρέκκλιση, ένα εργαστήριο συλλογικού πειραματισμού, όπως αυτά που υπάρχουν σε όλες τις ευρωπαϊκές μεγαλουπόλεις χωρίς να αντιμετωπίζονται ως άντρα ανομίας. Καμιά φορά μπορεί και να ενοχλούν, είναι λάθος όμως να δαιμονοποιούνται και να καταστέλλονται άκριτα. Πολύ περισσότερο όταν πρόκειται για ένα ευρύτερο σχέδιο αποπροσανατολισμού και εμπέδωσης του αυταρχισμού.
Και εν πάση περιπτώσει, πού πήγε η συνέπεια λόγων και έργων; Εγώ αγωνιώ κάθε μέρα με τις θέσεις του ΣΥΡΙΖΑ, να μη μαξιμαλίζει, να μην υπόσχεται πράγματα που δεν θα μπορέσει μετά να υλοποιήσει. Και ξέρεις γιατί; Γιατί πρώτιστο μέλημα για την Αριστερά πρέπει να είναι η συνέπεια λόγων και έργων! Εσύ πότε πρόλαβες να ασπαστείς το δόγμα ότι στην πολιτική άλλα λέμε και άλλα κάνουμε, ότι υπάρχουν πράγματα που γίνονται και δεν λέγονται και πράγματα που λέγονται και δεν γίνονται; Αυτά ανήκουν σε άλλη πολιτική κουλτούρα από τη δική μας – δεν νομίζω να διαφωνείς σ’ αυτό…
Και η στάση σου απέναντι στους παλιούς συντρόφους σου, του ΣΥΡΙΖΑ, σου φαίνεται εσένα φυσιολογική; Τόσα χρόνια μαζί, στο ίδιο κόμμα, και τώρα ξαφνικά ανακάλυψες στο πρόσωπό τους τον πιο μισητό αντίπαλο;
Τώρα, εκ των υστέρων, αντιλαμβάνομαι ότι τόσα χρόνια πρέπει να καταπίεζες μεγάλο θυμό μέσα σου. Αλλά και πάλι, θυμήσου ότι και ο Λεωνίδας Κύρκος, ο οποίος δεν ήταν καθόλου ήπιος όταν επρόκειτο για πολιτικές αντιπαραθέσεις, μιλούσε για «συντρόφους της άλλης πλευράς», όχι με τη φρασεολογία που χρησιμοποιείς εσύ σήμερα και το μένος που βγάζεις προς τα έξω. Και δεν απευθυνόταν σε όμορους χώρους στο πλαίσιο της ανανεωτικής Αριστεράς αλλά στους ανθρώπους του ΚΚΕ, που ούτε λίγο ούτε πολύ μας κατηγορούσαν ως προδότες, αναθεωρητές, δεξιούς, αν όχι και πράκτορες.
Πρόσεξε, δεν θα σου βγάλω εγώ την ταμπέλα του αριστερού από πάνω σου αν δεν θέλεις. Αρκεί να μην το κάνεις εσύ πρώτος, μόνος σου, με τα λάθη σου και με τις παραλείψεις σου. Λύσε το εσύ το θέμα μέσα σου, και πες μας και σ’ εμάς για να ξέρουμε. Ό,τι αποφασίσεις θα το δεχτώ, όπως λένε τα μοντέρνα ζευγάρια.
Παλιέ μου σύντροφε Χριστόφορε
Του Λεωνίδα Καστανά από το TVXS
Όταν γράφεις ερωτικό γράμμα υποτίθεται ότι αγαπάς. Και όταν αγαπάς, κάτι θετικό βρίσκεις και στο έτερο ήμισυ, αλλιώς ποιαν αγαπάς και σε ποιαν απευθύνεσαι;
Από το «ναι στην Ευρώπη των λαών και το όχι στην Ευρώπη των μονοπωλίων» έχει περάσει καιρός, πολύς καιρός. Οι ευρωκομμουνιστικές και σοσιαλδημοκρατικές δυνάμεις που υποσχόταν μια άλλη Ευρώπη εξαφανίστηκαν ή υποχώρησαν δραματικά, μέσα από τα δικά τους αδιέξοδα. Τώρα το περιβάλλον είναι διαφορετικό. Η χώρα είναι χρεωμένη μέχρι το λαιμό και έχει βάλει και η Αριστερά το χέρι της για να γίνει αυτό. Όταν έκλεινε τα μάτια στην ασυδοσία του κρατικοδίαιτου κεφαλαίου και υποστήριζε άκριτα τα αιτήματα της κάθε συντεχνίας. Όταν έκανε μάγκες τους πασόκους. Οι μόνοι που βρέθηκαν να μας βοηθήσουν να ορθοποδήσουμε είναι αυτοί οι κακοί λέοντες, οι καπιταλιστές της Δύσης, οι δανειστές. Με τους όρους του δικού τους, βέβαια μνημόνιου, πολλοί από τους οποίους θα έπρεπε να είναι και όροι του δικού μας, του «μνημόνιου» της Αριστεράς. Το αίτημα σήμερα δεν είναι η ταξική πάλη αλλά η σωτηρία της πατρίδας σε αυτό το σκληρό παγκόσμιο περιβάλλον. Η σωτηρία των αδύναμων και των ανθρώπων της εργασίας πρωτίστως. Και το μνημόνιο είναι το μόνο εργαλείο που έχουμε. Ας το δουλέψουμε τουλάχιστον σωστά.
Η καλή σου σύντροφος, ως γυνή, πατάει γερά πάνω στην ευρωπαϊκή γη και έχει διαλέξει να μείνει πάνω σε αυτή με κάθε κόστος. Εσύ πάλι, πότε βγάζεις πυρηνικά όπλα, πότε καταργείς το μνημόνιο με ένα νομοθέτημα, πότε ερωτεύεσαι Τσάβες, πότε Λούλα, αλλά και με Σόιμπλε κάνεις αρπαχτές. Πότε επιτέλους θα ωριμάσεις;
Το αντικοινωνικό κράτος των insiders χρεωκόπησε. Οι φούσκες της δήθεν δωρεάν παιδείας και της δήθεν δωρεάν υγείας άδειασαν. Η φορολογική ασυλία ευρύτερων κοινωνικών ομάδων μας κατέστρεψε. Καιρός να αλλάξουν όλα. Με δίκαιη λιτότητα, με μείωση της σπατάλης, με συλλήψεις των κλεφτών, με αναδιάρθρωση του κράτους, με κλείσιμο των άχρηστων οργανισμών, με μείωση των εξοπλισμών, με εξυγίανση του τραπεζικού συστήματος, με συνεχή αξιολόγηση δημόσιων δομών και προσωπικού. Και κυρίως με άνοιγμα της κοινωνίας και της αγοράς. Με ανάπτυξη και παραγωγή πλούτου. Γιατί το βερεσέ τελείωσε.
Το ερωτικό σου αντικείμενο, ως γυνή, αποφάσισε να παλέψει για όλα αυτάμέσα στο ρινγκ εκεί όπου συμβαίνουν τα μεγάλα. Βαρέθηκε να βγαίνει στα κεραμίδια. Δε νομίζω όμως ότι συμφωνείς σε τίποτα από αυτά. Τίποτα δεν θέλεις να αλλάξει. Ακόμα και τον ΟΤΕ θέλεις να κρατικοποιήσεις πάλι. Ακόμα και τα προνόμια των υπαλλήλων της βουλής υπερασπίζεσαι. Και τους μισθούς των ΔΥ θέλεις να επαναφέρεις αύριο εκεί που ήταν χτες. Πότε επιτέλους θα ωριμάσεις;
Τα πεθερικά μας είναι ένα πρόβλημα, αλλά αυτά βρέθηκαν στο τιμόνι της χώρας, τους έδωσε βλέπεις ο λαός τον πρώτο λόγο. Ο Σαμαράς κυβερνάει και δεν είμαι τόσο αφελής να τον αφήσω ούτε να κυβερνάει μόνος, αλλά ούτε και να πέσει, με απρόβλεπτες συνέπειες για τους πολίτες αλλά και για σένα. Δε νομίζω ότι είσαι έτοιμος να αναλάβεις το τιμόνι. Δεν είναι έτσι; Ο άλλος είναι πράγματι τελειωμένος, αλλά δεν παύει να είναι ένα στήριγμα σε αυτές τις δύσκολες ώρες. Το ξέρω ότι μοιράζομαι θέσεις εξουσίας μαζί τους, αλλά δεν ισχυρίζομαι ότι τα κάνω και όλα καλά.
Η αγάπη σου ως γυνή είναι και δίκαιη αλλά και κουρνάζα. Και προανακριτική αμέσως πρότεινε να συσταθεί και όποιος βρεθεί ένοχος να πληρώσει. Αλλά βλέπει και το αύριο, κοιτάει το «έχει μας», το μετρά και το βρίσκει λίγο. Κρατάει πισινή γιατί έχει και παιδιά να μεγαλώσει. Αλλά και εσύ που το βρίσκεις το κέφι να κάνεις σε κάθε ευκαιρία τόση φασαρία και εκλογές να ζητάς και καφέδες να πετάς και τους επίδοξους επενδυτές να φοβερίζεις; Πότε επιτέλους θα ωριμάσεις;
Επιλογή στην ανομία δεν έκανα και δεν θα κάνω. Όταν οι φαιοκόκκινοι ρημάζουν το κέντρο της Αθήνας, καίνε ανθρώπους, σπάνε τα πανεπιστήμια ή καταλαμβάνουν δημόσιους χώρους με βρίσκουν απέναντι. Όταν οι απλοί φαιοί μπολιάζουν την κοινωνία με ρατσιστικό μίσος, τρομοκρατούν και μαχαιρώνουν με έχουν απέναντι. Εγώ θέλω εκατό βίλες κάθε εναλλακτικού τύπου ν΄ ανθήσουν. Με υπακοή στους νόμους αυτής της δημοκρατίας που και εσύ σέβεσαι. Αφού είσαι νοικοκύρης, κατά πως λες. Εκτός από τους κατειλημμένους δημόσιους χώρους, που ανήκουν σε όλους, υπάρχουν και οι ιδιωτικοί. Τι θάλεγες να χρηματοδοτήσουμε και να στηρίξουμε μαζί μερικούς απ’ αυτούς; Χωρίς όμως μπουκάλια και κοντάρια. Και κυρίως χωρίς μάσκες.
Η «λατρεία» σου ως γυνή ευαίσθητη και ερωτική καταδικάζει τη βία απ’ όπου και αν προέρχεται, μέσα και έξω από το σύστημα. Εσένα πάλι, αγάπη μου, όταν οι φαιοκόκκινοι καίνε ή πυροβολούν σε βλέπω πολύ αμφίσημο, όλο για προβοκάτσιες μιλάς, όλο για ασφαλίτες, όπως παλιά. Και ας έχουν όλα πια ξεγυμνωθεί. Μήπως πατάς σε δύο βάρκες; Μήπως εσύ κάνεις επιλογές που σε εκθέτουν στα μάτια των γειτόνων και σε αναγκάζουν να αναδιπλώνεσαι; Πότε επιτέλους θα ωριμάσεις;
Όταν οι ερωτικοί σύντροφοι τσακώνονται και χωρίζουν, ο ένας χρεώνει στον άλλον όλα του κόσμου τα κακά. Στοιχειώδες, για μας που γυρίσαμε δυο φορές κοντέρ στις ερωτικές διαδρομές και μας γνωρίζει καλά η μισή Αθήνα. Όσα μου χρεώνεις για μίση και κατηγόριες, μπορώ να στα γυρίσω. Άκρη δεν βγαίνει με αυτά. Και την ταμπέλα της αριστερής να μου αφήσεις αλλά και να μου τη βγάλεις, καθόλου δεν με νοιάζει. Μεγάλωσα πια και δεν ετεροκαθορίζομαι. Ποιος κρατάει τη μεζούρα και ποιος κρίνει; Μονάχα να ξέρεις ότι το γράμμα σου σα φυλαχτό θα τόχω κάτω από το προσκεφάλι μου. Και θα το διαβάζω όποτε πέφτω στα δύσκολα. Για να βλέπω τι πρέπει ν’ αποφύγω.
Η παλιά σου ερωμένη είναι μακριά. Είναι μια γυναίκα ώριμη, μόνη, αυτεξούσια που ψάχνει. Ψάχνει την αλήθεια, όχι στων μανιφέστων τις κλεισούρες αλλά στην αληθινή ζωή. Στην πολιτική. Του Λεωνίδα αλλά και του Μπάμπη και του Ηλία τη στόφα, ξέρει ότι δεν θα τη ξαναβρεί εύκολα. Πασχίζει όμως να κρατήσει μέσα της σαν οδηγό, το Ήθος τους. Για κοίτα γύρω σου; Πως αντέχεις τόση ερημιά;
Αγάπη μου χωρίσαμε, είναι σκληρό, αλλά θάπρεπε να το είχες καταλάβει.
Αλλά κανείς δεν ξέρει, πάλι. Ίσως με τον καιρό, ίσως …….
