Ένα καφεδάκι με τον Χάρη
Ελένη Αποστολοπούλου, 07/01/2013
 |  |  |  |  |  |  |  |  |  |  |
Είπαμε να μην αφήσουμε τις λιακάδες των προηγούμενων ημερών να περάσουν έτσι και μέσα στην ανάπαυλα των εορτών περπατήσαμε στα δρομάκια της πόλης μας, αναπολώντας τα παλιά και λίγο-πολύ, νοσταλγώντας περασμένες μέρες της ζωής μας. Εξάλλου, ο φίλος μου ο Χάρης Κατσιμίχας, είναι Χάρης με Χάρισμα. Μουσικός, τραγουδοποιός, ποιητής. Αλλά κυρίως, φίλος και άνθρωπος – κι αυτό το άλφα της λέξης μπορεί κάλλιστα να γραφτεί με κεφαλαίο. Του λέω πολλά και διάφορα, αλλά όσα λέω εγώ, δεν έχουν σημασία. Πιάνει το νήμα και μου λέει τα δικά του.
«Με βασανίζει πολύ η υπόθεση της Αριστεράς έτσι όπως είναι σήμερα. Με βασανίζει βέβαια από τα 18 μου χρόνια, γιατί πίστευα από παιδί και πιστεύω ακόμα ότι δεν μπορεί να είναι αλλιώς τα πράγματα από αυτές τις βασικές αρχές που διακήρυξαν ο Μαρξ και ο Ένγκελς… Και πώς στράφηκα στην Αριστερά; Μα η φτιάξη μου είναι έτσι, έχω έννοια για τον διπλανό μου…»
-Το ξέρω ότι ακόμα εξακολουθείς να είσαι αριστερός, αλλά…
Δεν μ’ αφήνει να ολοκληρώσω. Προσπαθούμε να διασχίσουμε την κεντρική λεωφόρο εκείνη τη στιγμή και με πιάνει από το χέρι.
«Πρόσεχε, ρε παιδάκι μου! Θα σε φάει κάνα γκάζι λάχανο!» μου λέει και συνεχίζει:
«Λοιπόν, όπως καλά έχεις καταλάβει, ναι, εξακολουθώ να είμαι αριστερός, αλλά ξέρεις πώς χαρακτηρίζω σήμερα τον εαυτό μου; Ανθρωπιστή! Γιατί η βάση του μαρξισμού είναι ο άνθρωπος. Μπορεί να βρεθούν κάποιοι να με πουν μελό και άσχετο απολιτίκ επειδή δηλώνω ανθρωπιστής. Και κυρίως κάποιοι αριστεροί, σε κοιτάνε με μισό μάτι. Τι πάει να πει ανθρωπιστής, σου λέει, έχει πολλές ερμηνείες, τι λέει αυτός… Αδιαφορώ και δεν θέλω να εξηγήσω τα αυτονόητα. Ανθρωπισμός σημαίνει νοιάξιμο, αλληλεγγύη και αγάπη για τον συνάνθρωπο. Τέλος!»
Διασχίζουμε τελικά την Αγίου Δημητρίου και φτάνουμε στον πεζόδρομο του ΙΚΑ… (Φοβερό όνομα για πεζόδρομο, ε; Επειδή εκεί, ανάμεσα στις καφετέριες, υπάρχει ένα παράρτημα του ΙΚΑ…). Μεγάλοι άνθρωποι είμαστε πια, καθόμαστε σε ένα καφενείο και παραγγέλνουμε καφέ.
«Νομίζω λοιπόν, Ελένη, ότι η Αριστερά σήμερα είναι μουδιασμένη», συνεχίζει. «Είναι σαν να έχει πάθει ένα σοκ… προσπαθεί να βρει τον βηματισμό της. Ένας τέτοιος αριστερός είμαι κι εγώ, δεν το κρύβω, που δεν ξέρω πούθε να στραφώ και όταν μπερδεύομαι και μπλοκάρω, ξαναγυρνάω στις βασικές αρχές του μαρξισμού. Γι’ αυτό με άκουσες και αναστέναξα προηγουμένως, όχι από το περπάτημα. Αντέχω ακόμα πολύ να περπατάω!»
Οι αχτίδες του ήλιου μας χαϊδεύουν το πρόσωπο, τα χέρια. Μια ηδονική ζεστασιά με διαπερνάει. Είναι όμορφα να κάθεσαι και να συζητάς με τον Χάρη Κατσιμίχα, γιατί είναι αστείρευτη πηγή. Τον ρωτάς κάτι, και πιάνει τον λόγο και τον κάνει περπάτημα, σκέψεις αλυσιδωτές, τραγούδι.
«Τελικά, κάποιοι λένε ότι είναι αριστεροί, κάποιοι άλλοι ότι είναι κομμουνιστές, γιατί δεν λέμε όλοι ότι είμαστε μαρξιστές, να το πάρουμε το πράγμα από τη βάση του, μπας και έτσι συνεννοηθούμε; Τέλος πάντων, είναι μια πληγή η Αριστερά, ένα ατέλειωτο θέμα, το οποίο με θλίβει, με στενοχωρεί, με βασανίζει, γιατί έχει δουλειά να κάνει αυτή την εποχή και δυστυχώς, μέχρι τώρα, έχει αποδειχτεί λίγη…»
- Με ολίγη, παρακαλώ!
Παραγγέλνει τον καφέ του. Εγώ, ένα σκέτο. Οι καλλιτέχνες, θέλουνε και την ολίγη τους για πάτημα.
-Αυτή η κρίση που περνάμε τώρα, είναι μόνο οικονομική, ή μήπως όλα περνάνε από το κόσκινο; Η κοινωνία και ο πολιτισμός της, δηλαδή…
«Δεν θα κάνω καμιά ανάλυση της κρίσης, γιατί δεν είναι μόνο ελληνικό το πρόβλημα. Όλοι το ξέρουν ότι η κρίση ξεκίνησε από την Αμερική, την καρδιά του καπιταλισμού. Να τι λέγαμε προηγουμένως… Ποιος το είχε πει; Ποιος το προέβλεψε; Εγώ, η Παπαρήγα ή ο Πούτιν; Ο Μαρξ το προέβλεψε!»…
«Αυτοί όμως ήτανε πιο μάγκες, οι Αμερικάνοι εννοώ, το χειριστήκανε καλύτερα και τώρα το πακέτο μεταφέρθηκε στους πιο αδύναμους, στο νότο… Έτσι είναι ο καπιταλισμός. Δημιουργεί κρίσεις και από αυτές γίνεται πλουσιότερος και οι άλλοι φτωχότεροι. Απλά πράγματα που τα ξέρουνε και τα μικρά παιδιά. Εκεί θα κολλήσουμε τώρα; Όχι βέβαια. Είπαμε, στενοχωριέμαι που η Αριστερά, ενώ έχει πολλή δουλειά να κάνει αυτή την εποχή, την οποία προέβλεψε ο προφήτης μας ο Μαρξ, έχει μπλέξει τα μπούτια της. Πάμε παρακάτω. Ερχόμαστε, άρα, στο άτομο. ‘Ένας-ένας και μία-μία. Έχουμε κρίση λοιπόν. Όποιος ήτανε έτοιμος για να διαλυθεί εις τα εξ ων συνετέθη, διαλύθηκε ήδη. Όποιος δεν είχε ένα ιδεολογικό και ψυχολογικό υπόβαθρο, τα ’χει παίξει και δεν ξέρει κατά πούθε να στραφεί και ποιον να μουντζώσει, που κατά τη γνώμη μου, τα μούτρα του πρέπει να μουντζώνει ο καθένας και μετά τον άλλονε. Αλλά εμείς οι Έλληνες το ’χουμε αυτό το χούι, πρώτα μουντζώνουμε τον άλλον και τελευταίο αφήνουμε τον εαυτό μας.»
Πίνουμε το καφεδάκι μας και απολαμβάνουμε τον ήλιο και την καλοκαιρία του χειμώνα. Και εδώ που τα λέμε, πού αλλού θα μπορούσαμε να καθίσουμε έξω για καφέ μες στο καταχείμωνο; Νιώθω τελικά ευτυχής που αν μη τι άλλο, αυτή η χώρα μου χαρίζει τέτοιες στιγμές. Σκέφτομαι τον Χάρη και τον Πάνο, τότε που, νέα παιδιά, έγραφαν το εξαιρετικό «Για ένα κομμάτι ψωμί». Και σήμερα, ώριμοι καλλιτέχνες πλέον, έψαξαν τη γενιά των μπίτνικ και μελοποίησαν ποιήματα, στο τελευταίο τους cd με τίτλο Beat poetry.t αυτή γενιά και τους βασικούς της –
-Από την εποχή που έγραφες το «Για ένα κομμάτι ψωμί», μέχρι πέρυσι, που κάνατε μαζί με τον Πάνο την Beat Poetry, έχει πέσει πολύ νερό στο αυλάκι; Πόσο μακριά είναι το ένα από το άλλο; Αναρωτιέμαι και ρωτάω…
Με κοιτάζει και χαμογελάει.
«Νομίζω ότι δεν έχει περάσει ούτε ένα δευτερόλεπτο. Δηλαδή, το «Μολώχ» (κομμάτι από το Ουρλιαχτό του Γκίνσμπεργκ) έχει προηγηθεί του «Για ένα κομμάτι ψωμί», σαράντα χρόνια. Και μετά ήρθε το «Για ένα κομμάτι ψωμί». Το ίδιο πράγμα λένε. Το ίδιο πράγμα έλεγε αυτός ο προφήτης ο Γκίνσμπεργκ, το ίδιο πράγμα είπαμε κι εμείς στα 22 μας χρόνια, όταν πια είχαμε συνειδητοποιηθεί ως αριστεροί άνθρωποι. Καθόλου νερό δεν κύλησε στ’ αυλάκι, τίποτα…»
-Εγώ λέω για σένα ότι είσαι φίλος μου και σ’ αγαπάω και δεν μπορώ να σε κρίνω. Εσύ, τι λες για τον εαυτό σου, πώς θα έφτιαχνες το πορτρέτο σου;
«Τι θα έλεγα για μένα; Μόνο ένα πράγμα θα σου πω. Είμαι ανθρωπιστής. Επαναλαμβάνω εγώ, κολλημένος σ’ αυτή τη λέξη. Είμαι ανθρωπιστής και αγαπάω τους ανθρώπους σε όποιον γκουρού κι αν πιστεύουν. Μπορεί αυτός να λέγεται Χριστός, ή Μαρξ, ή Βούδας… Αρκεί να νοιάζεται τον συνάνθρωπο. Αυτό είναι, τίποτ’ άλλο. Τίποτα περισσότερο, τίποτα λιγότερο. Και όταν θα πεθάνω, εάν κάποιος με θυμηθεί και πει, τι ρόλο έπαιζε αυτός ο τύπος, το μόνο που θα ήθελα να απαντήσουνε οι δικοί μου, είναι, νοιαζότανε τον συνάνθρωπο. Τίποτε άλλο δεν με ενδιαφέρει. Ούτε αν ήμουν καλός μουσικός, ούτε αν ήμουν καλός στιχουργός, ούτε αν είμαι καλός ποιητής… Μου είναι εντελώς αδιάφορο.
Για μένα, η μουσική και το τραγούδι είναι άσκηση ζωής. Άσκηση ζωής τι πάει να πει; Μέσα από αυτά τα τραγούδια, προσπαθούσα να ψάξω μέσα μου και να καταλάβω. Εννοώ αυτά που λέω; Κάθε τραγούδι μου είναι μία ανάκριση στον εαυτό μου για να του βγάλω τα μέσα έξω, να δω, λέει αλήθεια ή ψέματα; Αυτό εννοώ άσκηση ζωής και μία συνεχή προπόνηση στο να μην ξεχνιέμαι, επειδή ενδεχομένως έβγαλα φράγκα… πολύ λυπάμαι που δεν έβγαλα τόσα, όσα ο Νταλάρας, ας πούμε, θα ήθελα να ’χα κι εγώ τόσα πολλά, αλλά όχι για να τα δω, να κατεβαίνω το βράδυ στο υπόγειο να τα χαϊδεύω και να ηρεμώ, αλλά για να τα ’χω να τα ξεσκίζω! Γιατί το χρήμα δεν είναι αυτοσκοπός. Το χρήμα είναι μέσον για να περνάμε καλά εμείς, οι φίλοι μας και ό,τι απομένει, όλοι οι υπόλοιποι! Πάρτε, θα έλεγα. Θα ήθελα να τα έχω για μένα και για τους φίλους μου και για όποιον περισσεύει. Δεν ήτανε για μένα η τραγουδοποιία μέσον για κοινωνική δύναμη, για φράγκα, για… δεν ξέρω ’γω τι άλλο. Ήτανε άσκηση ζωής.
Για μένα, αυτό που λέγεται ζωή, είναι αυτό που είπε ο Μικ Τζάγκερ στον επικήδειο που διάβασε για τον Μπράιαν Τζόουνς, τον κιθαρίστα των Στόουνς. Διάβασε έναν στίχο από ένα ποίημα του Γέιτς και είπε, μην τον κλαίτε, γιατί δεν πέθανε, μόνο ξύπνησε από το όνειρο της ζωής. Κι εγώ δουλεύω με το κάρμα μου, λοιπόν, κάνω άσκηση ζωής. Για να μη μου συμβεί καμιά στραβή και επιστρέψω στην επόμενη ζωή μου σαν χελώνα, σκύλος ή γάτα, ή κάτι πολύ χειρότερο, σαν ανόργανη ύλη. Θέλω να επιστρέψω σαν άνθρωπος. Να ξανακάνω τη δουλειά που πρέπει, να ξαναφύγω και να ξανάρθω… μέχρι να τελειώνει αυτή η ιστορία, γίνεσαι κοσμική ύλη, ένα με το σύμπαν κι εκεί κλείνει ο κύκλος σου. Επειδή λοιπόν θέλω να επιστρέψω ως άνθρωπος, γι’ αυτό φέρομαι και ως άνθρωπος.
Λοιπόν, εξακολουθώ να γράφω τραγούδια, έχω βάλει τον πήχη πολύ πιο ψηλά και το επαναλαμβάνω: αγαπώ όλους τους ανθρώπους και ιδιαίτερα όλους, μα όλους ανεξαιρέτως τους αριστερούς. Γιατί όλες οι πλευρές της Αριστεράς έχουν κάτι να πούνε και όλες έχουν και τα λάθη τους!»
Αυτά και… καφές, τέλος! Σ’ ευχαριστώ Χάρη. Για την παρέα και το καφεδάκι. Για τα τραγούδια της αγάπης και της ζωής. Με τη δική σου παρέα κατάλαβα τελικά γιατί κάποιοι άνθρωποι έχουν «κάτι» και είναι εντελώς ξεχωριστοί!
«Με βασανίζει πολύ η υπόθεση της Αριστεράς έτσι όπως είναι σήμερα. Με βασανίζει βέβαια από τα 18 μου χρόνια, γιατί πίστευα από παιδί και πιστεύω ακόμα ότι δεν μπορεί να είναι αλλιώς τα πράγματα από αυτές τις βασικές αρχές που διακήρυξαν ο Μαρξ και ο Ένγκελς… Και πώς στράφηκα στην Αριστερά; Μα η φτιάξη μου είναι έτσι, έχω έννοια για τον διπλανό μου…»
-Το ξέρω ότι ακόμα εξακολουθείς να είσαι αριστερός, αλλά…
Δεν μ’ αφήνει να ολοκληρώσω. Προσπαθούμε να διασχίσουμε την κεντρική λεωφόρο εκείνη τη στιγμή και με πιάνει από το χέρι.
«Πρόσεχε, ρε παιδάκι μου! Θα σε φάει κάνα γκάζι λάχανο!» μου λέει και συνεχίζει:
«Λοιπόν, όπως καλά έχεις καταλάβει, ναι, εξακολουθώ να είμαι αριστερός, αλλά ξέρεις πώς χαρακτηρίζω σήμερα τον εαυτό μου; Ανθρωπιστή! Γιατί η βάση του μαρξισμού είναι ο άνθρωπος. Μπορεί να βρεθούν κάποιοι να με πουν μελό και άσχετο απολιτίκ επειδή δηλώνω ανθρωπιστής. Και κυρίως κάποιοι αριστεροί, σε κοιτάνε με μισό μάτι. Τι πάει να πει ανθρωπιστής, σου λέει, έχει πολλές ερμηνείες, τι λέει αυτός… Αδιαφορώ και δεν θέλω να εξηγήσω τα αυτονόητα. Ανθρωπισμός σημαίνει νοιάξιμο, αλληλεγγύη και αγάπη για τον συνάνθρωπο. Τέλος!»
Διασχίζουμε τελικά την Αγίου Δημητρίου και φτάνουμε στον πεζόδρομο του ΙΚΑ… (Φοβερό όνομα για πεζόδρομο, ε; Επειδή εκεί, ανάμεσα στις καφετέριες, υπάρχει ένα παράρτημα του ΙΚΑ…). Μεγάλοι άνθρωποι είμαστε πια, καθόμαστε σε ένα καφενείο και παραγγέλνουμε καφέ.
«Νομίζω λοιπόν, Ελένη, ότι η Αριστερά σήμερα είναι μουδιασμένη», συνεχίζει. «Είναι σαν να έχει πάθει ένα σοκ… προσπαθεί να βρει τον βηματισμό της. Ένας τέτοιος αριστερός είμαι κι εγώ, δεν το κρύβω, που δεν ξέρω πούθε να στραφώ και όταν μπερδεύομαι και μπλοκάρω, ξαναγυρνάω στις βασικές αρχές του μαρξισμού. Γι’ αυτό με άκουσες και αναστέναξα προηγουμένως, όχι από το περπάτημα. Αντέχω ακόμα πολύ να περπατάω!»
Οι αχτίδες του ήλιου μας χαϊδεύουν το πρόσωπο, τα χέρια. Μια ηδονική ζεστασιά με διαπερνάει. Είναι όμορφα να κάθεσαι και να συζητάς με τον Χάρη Κατσιμίχα, γιατί είναι αστείρευτη πηγή. Τον ρωτάς κάτι, και πιάνει τον λόγο και τον κάνει περπάτημα, σκέψεις αλυσιδωτές, τραγούδι.
«Τελικά, κάποιοι λένε ότι είναι αριστεροί, κάποιοι άλλοι ότι είναι κομμουνιστές, γιατί δεν λέμε όλοι ότι είμαστε μαρξιστές, να το πάρουμε το πράγμα από τη βάση του, μπας και έτσι συνεννοηθούμε; Τέλος πάντων, είναι μια πληγή η Αριστερά, ένα ατέλειωτο θέμα, το οποίο με θλίβει, με στενοχωρεί, με βασανίζει, γιατί έχει δουλειά να κάνει αυτή την εποχή και δυστυχώς, μέχρι τώρα, έχει αποδειχτεί λίγη…»
- Με ολίγη, παρακαλώ!
Παραγγέλνει τον καφέ του. Εγώ, ένα σκέτο. Οι καλλιτέχνες, θέλουνε και την ολίγη τους για πάτημα.
-Αυτή η κρίση που περνάμε τώρα, είναι μόνο οικονομική, ή μήπως όλα περνάνε από το κόσκινο; Η κοινωνία και ο πολιτισμός της, δηλαδή…
«Δεν θα κάνω καμιά ανάλυση της κρίσης, γιατί δεν είναι μόνο ελληνικό το πρόβλημα. Όλοι το ξέρουν ότι η κρίση ξεκίνησε από την Αμερική, την καρδιά του καπιταλισμού. Να τι λέγαμε προηγουμένως… Ποιος το είχε πει; Ποιος το προέβλεψε; Εγώ, η Παπαρήγα ή ο Πούτιν; Ο Μαρξ το προέβλεψε!»…
«Αυτοί όμως ήτανε πιο μάγκες, οι Αμερικάνοι εννοώ, το χειριστήκανε καλύτερα και τώρα το πακέτο μεταφέρθηκε στους πιο αδύναμους, στο νότο… Έτσι είναι ο καπιταλισμός. Δημιουργεί κρίσεις και από αυτές γίνεται πλουσιότερος και οι άλλοι φτωχότεροι. Απλά πράγματα που τα ξέρουνε και τα μικρά παιδιά. Εκεί θα κολλήσουμε τώρα; Όχι βέβαια. Είπαμε, στενοχωριέμαι που η Αριστερά, ενώ έχει πολλή δουλειά να κάνει αυτή την εποχή, την οποία προέβλεψε ο προφήτης μας ο Μαρξ, έχει μπλέξει τα μπούτια της. Πάμε παρακάτω. Ερχόμαστε, άρα, στο άτομο. ‘Ένας-ένας και μία-μία. Έχουμε κρίση λοιπόν. Όποιος ήτανε έτοιμος για να διαλυθεί εις τα εξ ων συνετέθη, διαλύθηκε ήδη. Όποιος δεν είχε ένα ιδεολογικό και ψυχολογικό υπόβαθρο, τα ’χει παίξει και δεν ξέρει κατά πούθε να στραφεί και ποιον να μουντζώσει, που κατά τη γνώμη μου, τα μούτρα του πρέπει να μουντζώνει ο καθένας και μετά τον άλλονε. Αλλά εμείς οι Έλληνες το ’χουμε αυτό το χούι, πρώτα μουντζώνουμε τον άλλον και τελευταίο αφήνουμε τον εαυτό μας.»
Πίνουμε το καφεδάκι μας και απολαμβάνουμε τον ήλιο και την καλοκαιρία του χειμώνα. Και εδώ που τα λέμε, πού αλλού θα μπορούσαμε να καθίσουμε έξω για καφέ μες στο καταχείμωνο; Νιώθω τελικά ευτυχής που αν μη τι άλλο, αυτή η χώρα μου χαρίζει τέτοιες στιγμές. Σκέφτομαι τον Χάρη και τον Πάνο, τότε που, νέα παιδιά, έγραφαν το εξαιρετικό «Για ένα κομμάτι ψωμί». Και σήμερα, ώριμοι καλλιτέχνες πλέον, έψαξαν τη γενιά των μπίτνικ και μελοποίησαν ποιήματα, στο τελευταίο τους cd με τίτλο Beat poetry.t αυτή γενιά και τους βασικούς της –
-Από την εποχή που έγραφες το «Για ένα κομμάτι ψωμί», μέχρι πέρυσι, που κάνατε μαζί με τον Πάνο την Beat Poetry, έχει πέσει πολύ νερό στο αυλάκι; Πόσο μακριά είναι το ένα από το άλλο; Αναρωτιέμαι και ρωτάω…
Με κοιτάζει και χαμογελάει.
«Νομίζω ότι δεν έχει περάσει ούτε ένα δευτερόλεπτο. Δηλαδή, το «Μολώχ» (κομμάτι από το Ουρλιαχτό του Γκίνσμπεργκ) έχει προηγηθεί του «Για ένα κομμάτι ψωμί», σαράντα χρόνια. Και μετά ήρθε το «Για ένα κομμάτι ψωμί». Το ίδιο πράγμα λένε. Το ίδιο πράγμα έλεγε αυτός ο προφήτης ο Γκίνσμπεργκ, το ίδιο πράγμα είπαμε κι εμείς στα 22 μας χρόνια, όταν πια είχαμε συνειδητοποιηθεί ως αριστεροί άνθρωποι. Καθόλου νερό δεν κύλησε στ’ αυλάκι, τίποτα…»
-Εγώ λέω για σένα ότι είσαι φίλος μου και σ’ αγαπάω και δεν μπορώ να σε κρίνω. Εσύ, τι λες για τον εαυτό σου, πώς θα έφτιαχνες το πορτρέτο σου;
«Τι θα έλεγα για μένα; Μόνο ένα πράγμα θα σου πω. Είμαι ανθρωπιστής. Επαναλαμβάνω εγώ, κολλημένος σ’ αυτή τη λέξη. Είμαι ανθρωπιστής και αγαπάω τους ανθρώπους σε όποιον γκουρού κι αν πιστεύουν. Μπορεί αυτός να λέγεται Χριστός, ή Μαρξ, ή Βούδας… Αρκεί να νοιάζεται τον συνάνθρωπο. Αυτό είναι, τίποτ’ άλλο. Τίποτα περισσότερο, τίποτα λιγότερο. Και όταν θα πεθάνω, εάν κάποιος με θυμηθεί και πει, τι ρόλο έπαιζε αυτός ο τύπος, το μόνο που θα ήθελα να απαντήσουνε οι δικοί μου, είναι, νοιαζότανε τον συνάνθρωπο. Τίποτε άλλο δεν με ενδιαφέρει. Ούτε αν ήμουν καλός μουσικός, ούτε αν ήμουν καλός στιχουργός, ούτε αν είμαι καλός ποιητής… Μου είναι εντελώς αδιάφορο.
Για μένα, η μουσική και το τραγούδι είναι άσκηση ζωής. Άσκηση ζωής τι πάει να πει; Μέσα από αυτά τα τραγούδια, προσπαθούσα να ψάξω μέσα μου και να καταλάβω. Εννοώ αυτά που λέω; Κάθε τραγούδι μου είναι μία ανάκριση στον εαυτό μου για να του βγάλω τα μέσα έξω, να δω, λέει αλήθεια ή ψέματα; Αυτό εννοώ άσκηση ζωής και μία συνεχή προπόνηση στο να μην ξεχνιέμαι, επειδή ενδεχομένως έβγαλα φράγκα… πολύ λυπάμαι που δεν έβγαλα τόσα, όσα ο Νταλάρας, ας πούμε, θα ήθελα να ’χα κι εγώ τόσα πολλά, αλλά όχι για να τα δω, να κατεβαίνω το βράδυ στο υπόγειο να τα χαϊδεύω και να ηρεμώ, αλλά για να τα ’χω να τα ξεσκίζω! Γιατί το χρήμα δεν είναι αυτοσκοπός. Το χρήμα είναι μέσον για να περνάμε καλά εμείς, οι φίλοι μας και ό,τι απομένει, όλοι οι υπόλοιποι! Πάρτε, θα έλεγα. Θα ήθελα να τα έχω για μένα και για τους φίλους μου και για όποιον περισσεύει. Δεν ήτανε για μένα η τραγουδοποιία μέσον για κοινωνική δύναμη, για φράγκα, για… δεν ξέρω ’γω τι άλλο. Ήτανε άσκηση ζωής.
Για μένα, αυτό που λέγεται ζωή, είναι αυτό που είπε ο Μικ Τζάγκερ στον επικήδειο που διάβασε για τον Μπράιαν Τζόουνς, τον κιθαρίστα των Στόουνς. Διάβασε έναν στίχο από ένα ποίημα του Γέιτς και είπε, μην τον κλαίτε, γιατί δεν πέθανε, μόνο ξύπνησε από το όνειρο της ζωής. Κι εγώ δουλεύω με το κάρμα μου, λοιπόν, κάνω άσκηση ζωής. Για να μη μου συμβεί καμιά στραβή και επιστρέψω στην επόμενη ζωή μου σαν χελώνα, σκύλος ή γάτα, ή κάτι πολύ χειρότερο, σαν ανόργανη ύλη. Θέλω να επιστρέψω σαν άνθρωπος. Να ξανακάνω τη δουλειά που πρέπει, να ξαναφύγω και να ξανάρθω… μέχρι να τελειώνει αυτή η ιστορία, γίνεσαι κοσμική ύλη, ένα με το σύμπαν κι εκεί κλείνει ο κύκλος σου. Επειδή λοιπόν θέλω να επιστρέψω ως άνθρωπος, γι’ αυτό φέρομαι και ως άνθρωπος.
Λοιπόν, εξακολουθώ να γράφω τραγούδια, έχω βάλει τον πήχη πολύ πιο ψηλά και το επαναλαμβάνω: αγαπώ όλους τους ανθρώπους και ιδιαίτερα όλους, μα όλους ανεξαιρέτως τους αριστερούς. Γιατί όλες οι πλευρές της Αριστεράς έχουν κάτι να πούνε και όλες έχουν και τα λάθη τους!»
Αυτά και… καφές, τέλος! Σ’ ευχαριστώ Χάρη. Για την παρέα και το καφεδάκι. Για τα τραγούδια της αγάπης και της ζωής. Με τη δική σου παρέα κατάλαβα τελικά γιατί κάποιοι άνθρωποι έχουν «κάτι» και είναι εντελώς ξεχωριστοί!
