Πνεύμα και Ηθική: Υποκρισία
Στο παρόν σημείωμα θα ήθελα να αναφερθώ σε δύο κατά τη γνώμη μου διαχρονικές πληγές του δημοσίου λόγου στην χώρα μας (και ίσως όχι μόνον), που το τελευταίο ειδικά διάστημα επεκτείνονται σε μια συνειδητή προσπάθεια απομόνωσης κάθε νηφάλιας προσπάθειας προσέγγισης των αιτίων της οικονομικής και κοινωνικής κρίσης αλλά και αναζήτησης πιθανών διεξόδων. Αναφέρομαι στην ηθικολογία- ηθικισμό και στον «τεχνοκρατικής-επιστημονικής» αυθεντίας λόγο.
Ηθικολογία
Αμφότερες οι αντιμαχόμενες τάσεις στο δημόσιο λόγο και την πολιτική δράση στην χώρα μας, σχηματικά μνημονιακοί-αντιμνημονιακοί, στην κλιμάκωση της ρητορείας τους, τους τελευταίους μήνες επιστρατεύουν όλο και περισσότερο ηθικά προτάγματα..
Οι απολογητές του λεγομένου κόμματος του μνημονίου θέτουν μετ’ επιτάσεως τα ζητήματα συλλογικής ευθύνης-ενοχής («μαζί τα φάγαμε»), ατομικής ευθύνης των πολιτών για τις πολιτικές επιλογές («εσείς τους ψηφίζατε») αλλά και μία προτεσταντικής υφής προσέγγιση του ελληνικού προβλήματος σύμφωνα με την οποία η ελληνική κοινωνία υπήρξε αμαρτωλή και έφθασε η ώρα του κολασμού της: φταίξαμε και πρέπει να πληρώσουμε, χρωστάμε και οφείλουμε να επιστρέψουμε τα οφειλόμενα, υπήρξαμε άσωτοι και πρέπει να μεταμεληθούμε. Είναι ένας λόγος γεμάτος πρέπει και ηθικά αξιώματα, ένας λόγος που επιδιώκει τον συνετισμό της κοινωνίας. Είναι η κουλτούρα της αιδούς και της ενοχής: οι ανεπρόκοποι αισχύνονται επειδή είναι ένοχοι και λειτουργούν ως ένοχοι μέσα στην καταισχύνη τους. Σύμφωνα με την λογική αυτή (λογική του κλασσικού φιλελευθερισμού, είναι η αλήθεια) θεωρείται πλέον όχι μόνο φυσικό και αναπότρεπτο αλλά και αξιακά και ηθικά επιβεβλημένο, ότι όποιος δεν φροντίσει να ζει ως επιτυχής μέρμηγκας, οφείλει να υποστεί την μοίρα του άφρονος τζίτζικα. Δεν είναι πια ο άνεργος αθώο θύμα της αγοράς, που θα μπορούσε να προσβλέπει σε κοινωνική αρωγή και προστασία, είναι ο «μη απασχολήσιμος» που στιγματίζεται ως άχρηστος και ανάξιος. Εφόσον όλα λοιπόν είναι αποτελέσματα λανθασμένων επιλογών, ουδείς δικαιούται να διαμαρτύρεται και η κοινωνική μέριμνα για τους ασθενέστερους από ευθύνη της κοινωνίας και του κράτους μετατίθεται στον ατομικό εθελοντισμό και τις χορηγικές πρακτικές της ατομικής ελεημοσύνης.
Αλλά και η άλλη πλευρά, η πλευρά των σκληρών αντιμνημονιακών, δεν υστερεί σε ηθικολογία. Εδώ έχουμε το στερεότυπο του Λαού (ως ενιαίας πάντα οντότητας) που είναι a priori αθώος και άμεμπτος και διαρκώς εξαπατάται, παρασύρεται και εν τέλει προδίδεται από υστερόβουλες, προδοτικές και δοσιλογικές πολιτικές ηγεσίες. Οι πολιτικοί είναι συλλήβδην αργυρώνητοι, διεφθαρμένοι και διαπλεκόμενοι, και ως εκ τούτου οι πρακτικές διαπόμπευσης τους ηθικά δικαιολογημένες, ενώ από την άλλη, οτιδήποτε λαϊκό καθαγιάζεται ως τέτοιο. Η πάλαι ποτέ ανδρεοπαπανδρεϊκή ρήση «δεν υπάρχουν θεσμοί παρά μόνον ο Λαός» πασπαλίζεται με την (αγνή, νομίζω) ουτοπία της άμεσης δημοκρατίας για να προκύψει ένα επικίνδυνο μείγμα ισοπεδωτικού και αδιέξοδου αντικοινοβουλευτισμού που σε συνθήκες οικονομικής και κοινωνικής κρίσης είναι πιθανότερο να καταλήξει σε κάποιας μορφής ηθικολογούντα ολοκληρωτισμό παρά σε μια γνήσια και αδιαμεσολάβητη αμεσοδημοκρατική πολιτειακή θεσμική συγκρότηση.
Η Tεχνοκρατική –Επιστημονική Αυθεντία- Oι Illuminati
Πέραν της ακατάσχετης ηθικολογίας, μνημονιακοί (κυρίως αυτοί) αλλά και σκληροί αντιμνημονιακοί επιστρατεύουν καθημερινά και την υποτιθέμενη αυθεντία τεχνοκρατών και επιστημόνων για να ισοπεδώσουν την αντίθετη άποψη. Στρατιές οικονομολόγων, τέως και νυν καθηγητών πανεπιστημίου της ημεδαπής και του εξωτερικού, νομικών, think-tanks και άλλων «ειδικών» αρθρογραφούν καθημερινά στον τύπο και το διαδίκτυο, προσκαλούνται σε ραδιοφωνικές εκπομπές και τηλεοπτικές συζητήσεις και με το αλαζονικό ύφος της αυθεντίας και του απολύτου επαΐοντος δεν αρκούνται μόνο στο να εκφράσουν τις συνήθως απόλυτες απόψεις τους, αλλά κατακεραυνώνουν και οιονδήποτε «αδαή» τολμήσει να διαφωνήσει μαζί τους. Αν τύχει δε και αντιπαρατίθενται στην ίδια εκπομπή δύο αντιθέτων απόψεων «ειδικοί», η σφοδρότητα της σύγκρουσης τους και του, θα μου επιτρέψετε, «ξεκατινιάσματος» τους, ξεπερνά και αυτό, των όχι και τόσο φημισμένων για το υψηλό τους επίπεδο, πολιτικών.
Για τους μεν μνημονιακούς τεχνοκράτες η συμπεριφορά αυτή είναι πιο ευεξήγητη.
Θα δανειστώ λίγα λόγια του Νίκου Ξυδάκη: Έχουν μια «απροκάλυπτη αποστροφή προς τον λαό και τη λαϊκή κυριαρχία, ενώ ο εκσυγχρονισμός νοείται ως λατρεία μιας δημοκρατίας των διευθυντών, εξ ου και οι πυκνές αναφορές σε κυβερνήσεις τεχνοκρατών, σοφών κ.λπ. Πίσω από τη ρητορική των εκσυγχρονιστών περί αριστείας, συναίνεσης, σωφροσύνης κ.ο.κ. λανθάνει η εδραία πεποίθησή τους ότι ο λαός μπορεί να κυβερνηθεί μόνο από Illuminati, προερχόμενους από συγκεκριμένα σχολεία, κομματικά θερμοκήπια ή συγκεκριμένες οικογένειες και παρέες. Σε ορισμένες περιπτώσεις δεν ισχύει ούτε αυτή η ιδιοτέλεια• επικρατεί η καθαρή ιδεολογία, καθαρή μεν, αλλά τόσο ξεροκέφαλη, που αρνείται να δει την πραγματικότητα, και καταντάει εμμονική ηθικολογία».
Οι δε, σκληροί αντιμνημονιακοί τεχνοκράτες και καθηγητές, πολλοί εκ των οποίων έχουν γίνει πρόσφατα και τηλεοπτικοί αστέρες, φαίνεται πως είτε εκκινούν από όψιμες ναρκισσιστικές φαντασιώσεις ότι ηγούνται του λαϊκού επαναστατικού κινήματος, είτε απλά βλέπουν ότι το κρατικοδίαιτο μοντέλο των επιχορηγήσεων τους νομοτελειακά θα καταρρεύσει και αντιδρούν λυσσαλέα.
Δεν θα πρέπει, επίσης, να διαφεύγει της προσοχής μας, ότι υπάρχουν ισχυρότατα οικονομικά συμφέροντα που, είτε επιθυμούν τη συνέχιση του δρόμου του μνημονίου και του μεσοπρόθεσμου, προσδοκώντας μερίδια της υπό εκποίηση περιουσίας του ελληνικού δημοσίου, είτε έχουν ποντάρει στην χρεοκοπία της χώρας μέσω των ασφαλίστρων κινδύνου και επιθυμούν την στάση πληρωμών για να εξαργυρώσουν τα στοιχήματα τους. Και οι μεν και οι δε έχουν τα χρήματα και τα μέσα να στρατολογήσουν «ειδικούς» και τεχνοκράτες για να αρθρογραφούν και να κινδυνολογούν υπέρ της μίας ή της άλλης άποψης προσπαθώντας να μονοπωλήσουν εκατέρωθεν τον δικής τους αντίληψης πατριωτισμό, και μονοδρομώντας τις επιλογές προς τη δική τους κατεύθυνση. Είναι το (Θατσερικού coryright, αλλά χρησιμοποιούμενο και από την άλλη όχθη πια) σύνδρομο ΤΙΝΑ: There Is No Alternative.
Νομίζω ότι οι αγωνιούντες και πιεζόμενοι έλληνες πολίτες προσπαθούν με δυσκολία να επιβιώσουν της κρίσης, να την ερμηνεύσουν και να διακρίνουν τις φωνές που με νηφαλιότητα επιδιώκουν να ψηλαφήσουν τις όποιες λύσεις. Είδωμεν....
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου