Δημοκρατικής Αριστεράς εγκώμιον
H κυβέρνηση κρέμεται από μια κλωστή: Κάποιοι θα ήθελαν, αλλά δεν... Η χώρα κρέμεται από μια κλωστή, αλλά έχουν γνώση οι φύλακες και δεν θα την αφήσουν να κοπεί. Η κυβερνώσα αριστερά, η Δημοκρατική Αριστερά είναι εδώ, εδώ όπου συμβαίνει, εδώ όπου οι συγκρούσεις έχουν νόημα και παράγουν πολιτική.
Η χώρα πρέπει να μείνει στο Ευρώ, έχει ανάγκη τις δόσεις της τρόικας, πρέπει να επιτύχει την απαιτούμενη δημοσιονομική προσαρμογή, πρέπει να αποκτήσει και πάλι τραπεζικό σύστημα, πρέπει να κάνει μεταρρυθμίσεις εκ βάθρων. Χρειάζεται θεραπεία, αλλά δεν πρέπει και να πεθάνει από ακραίες συνταγές που θέλουν να της επιβάλουν. Η ΔΗΜΑΡ αγωνίζεται να υπάρξει πολιτική αναδιαπραγμάτευση με την ηγεσία της Ε.Ε και των χωρών της ευρωζώνης, με στόχο μια συμφωνία που θα περιλαμβάνει:
Τη χρονική επιμήκυνση της δημοσιονομικής προσαρμογής και την αντίστοιχη κατανομή των μέτρων.
Την ένταξη της ρήτρας αντικατάστασης ιδιαιτέρως επαχθών μέτρων.
Την κανονική εφάπαξ καταβολή της δόσης των 31,5 δις.
Τη μη εξαίρεση της χώρας από πρωτοβουλίες που θα ληφθούν σε ευρωπαϊκό επίπεδο για την αντιμετώπιση της κρίσης .
Την ενίσχυση της χώρας με αναπτυξιακές παρεμβάσεις.
Την ειδική και στοχευμένη ενίσχυση προς χειμαζόμενους πολίτες.
Στη φάση αυτή των διαπραγματεύσεων, η τρόικα πιέζει υπερβολικά στα εργασιακά θέματα, στις απολύσεις αριθμού δημοσίων υπαλλήλων και στις φορολογικές ρυθμίσεις, ώστε να εξασφαλιστεί αύξηση εσόδων 2,5 δις. Συγκεκριμένα, από αυτά που ζητούνται από την τρόικα, τα κυριότερα είναι τα εξής:
α) Η αντικατάσταση της εθνικής γενικής συλλογικής σύμβασης με ένα μηχανισμό ελάχιστου μισθού νομοθετημένου από την κυβέρνηση και κατάργηση των προσαυξήσεων για όλους.
β) Η μείωση του κόστους απόλυσης και αντικατάσταση των συμβάσεων. Η πρόταση της τρόικας είναι να μειωθεί η περίοδος προειδοποίησης σε 3 μήνες και να τεθούν ως ανώτατο όριο αποζημίωσης οι μισθοί 12 μηνών (στις περιπτώσεις χωρίς προειδοποίηση).
γ) Η ευελιξία του ωραρίου, με τρόπο που αποδιαρθρώνει τη ζωή των εργαζομένων.
Η πρόταση της τρόικας είναι να επιτρέπονται συμφωνίες εκτός συλλογικών ή και επιχειρησιακών συμβάσεων εργασίας. Σχετικά με ρυθμίσεις του χρόνου εργασίας, ορίζονται ως ανώτατο όριο οι 13 ώρες εργασίας ημερησίως, με επιμήκυνση του μέγιστου αριθμού εργασίας σε 6 μέρες τη βδομάδα και με ελάχιστο όριο ανάπαυσης ημερησίως τις 11 ώρες.
Δεν ξέρω αν αυτά είναι (νέο)φιλελεύθερες επιταγές. Πιο πολύ σαν επιταγές δουλοπαροικίας μου φαίνονται. Δε νομίζω ότι υπάρχει δυτικοευρωπαϊκό οικονομικό μοντέλο σύμφωνα με το οποίο η ανταγωνιστικότητα επιτυγχάνεται μέσω της εξαθλίωσης των εργαζομένων. Το αντίθετο. Η ψυχή των ιδιωτικών επιχειρήσεων είναι ο εργαζόμενος και αυτός πρέπει να αμείβεται επαρκώς ώστε να μπορεί όχι μόνο να αναπαράγει την εργατική του δύναμη, αλλά και να ζήσει ως δυτικός άνθρωπος. Να ντυθεί, να πάει στο γιατρό, να μορφωθεί, να ψυχαγωγηθεί. Πώς θα τα κάνει αυτά με μισθούς πείνας, σε μια χώρα της οποίας το (αντι)κοινωνικό κράτος χρεοκόπησε;
Στη χώρα μας, κατά την περίοδο 2010-2011, παρατηρήθηκε η μεγαλύτερη μείωση τόσο των κατώτατων μισθών (19,1%), όσο και του συνολικού κόστους εργασίας (9,7%).Το νέο σύστημα που προτείνεται θα περιλαμβάνει έναν ενιαίο ελάχιστο νόμιμο μισθό και οι συντελεστές ωρίμανσης, τριετίες και επιδόματα, θα καταργηθούν όχι μόνο για τους νεοεισερχόμενους, αλλά για όλους τους εργαζόμενους. Στην ουσία θα οδηγήσει σε μια σταδιακή προσαρμογή προς τα κάτω των περισσότερων μισθών του ιδιωτικού τομέα, με τάση συγκέντρωσης πλησίον του ελάχιστου νόμιμου μισθού, γεγονός που θα σημάνει την πλήρη κατάρρευση του ήδη πληγέντος επιπέδου ζωής των εργαζομένων.
Επιπλέον, μια μείωση των μισθών θα επιδεινώσει περαιτέρω την ύφεση της οικονομίας και τα δημόσια οικονομικά. Η ανταγωνιστικότητα εξαρτάται όχι μόνο από το μισθολογικό κόστος, αλλά από ένα σύνολο παραγόντων όπως η παραγωγικότητα της εργασίας, το φορολογικό περιβάλλον, το κόστος των μεταφορών, το ενεργειακό κόστος, το θεσμικό πλαίσιο που παρέχει η χώρα στις επιχειρήσεις, το πολιτικό κλίμα.
Η πρόταση της τρόικας θα διευκολύνει τις επιχειρήσεις στην απόλυση του προσωπικού και στην αντικατάσταση των συμβάσεων εργασίας με άλλες, που θα είναι χαμηλής αμοιβής και ελαστικής μορφής (εκ περιτροπής, ορισμένου χρόνου, μερικής απασχόλησης, φασόν, έργου). Έτσι όμως δεν έρχεται η ανάπτυξη, αλλά και να έρθει, θα είναι φτηνή και πρόσκαιρη.
Γίνεται μια απόπειρα να διασωθεί και πάλι ο κομπραδόρικος εγχώριος καπιταλισμός; Ξέρω επιχειρήσεις, όπως μεγάλη εγχώρια αλυσίδα surer market και εγχώρια βιομηχανία χαρτικών, που δεν έχουν κάνει απολύσεις, ούτε μειώσεις μισθών. Αλλά ξέρω και αλυσίδα παιχνιδιών που πληρώνει εργαζόμενους με 380 ευρώ για 8 ώρες δουλειά. Δεν είναι όλοι ίδιοι. Αυτοί που έχουν βγάλει τα εκατομμύρια έξω δεν είναι μόνο πολιτικοί, αλλά και επιχειρηματίες. Καιρός να τα ξαναβάλουν μέσα και να τα ρίξουν στις δουλειές τους μέχρι να ξαναπάρει μπρος ο τραπεζικός δανεισμός. Δεν μπορούν κάποιοι να τα θέλουν όλα δικά τους. Η σκληρότητα των εργασιακών μέτρων θα επιφέρει έλλειψη διάθεσης για εργασία, κοινωνική αναταραχή, πολιτική κρίση και κατεδάφιση όλων όσα με αίμα έχουν χτίσει μέχρι σήμερα οι πολίτες της χώρας. Δεν φαντάζομαι η τρόικα και κυρίως οι πολιτικοί της προϊστάμενοι να επιδιώκουν κάτι τέτοιο.
Πολλά από αυτά που ζητά η τρόικα υπαγορεύονται από το 2ο μνημόνιο που ψήφισε το ελληνικό κοινοβούλιο. Αυτό όμως δε σημαίνει ότι δεν επιδέχονται αναθεώρησης, όπως και τόσα άλλα. Από τη στιγμή που η τρόικα διαπραγματεύεται, έχουμε κι εμείς το δικαίωμα να εγείρουμε ενστάσεις, να προτείνουμε κάτι διαφορετικό. Στη λογική αυτή, η ΔΗΜΑΡ δεν θα ψηφίσει τα εργασιακά μέτρα και καλεί και τους άλλους εταίρους να συμπαραταχθούν στην προσπάθεια αυτή. Αν η τρόικα θέλει να ενισχύσει την επιχειρηματικότητα και να βοηθήσει στην ανάπτυξη, ας είναι πιο αυστηρή στο άνοιγμα των κλειστών επαγγελμάτων, στην είσπραξη της φορολογητέας ύλης, στη διευκόλυνση της ρευστότητας μέσω της εξόφλησης των χρεών του κράτους προς τις επιχειρήσεις. Δεν είναι λύση η εξαθλίωση των εργαζομένων του ιδιωτικού τομέα, τη στιγμή που ακόμα στο ευρύτερο δημόσιο τομέα υπάρχουν ρετιρέ που έχουν μείνει ανέγγιχτα.
Η ΔΗΜΑΡ δεν μπήκε στη κυβέρνηση για να λέει «ναι» σε κάθε πρόταση των δανειστών. Το αντίθετο. Μπήκε για να βοηθήσει στη σωτηρία της χώρας, αλλά και των πολιτών της. Για να είναι η αναγκαία λιτότητα όσο το δυνατόν πιο δίκαιη.
Στη λογική αυτή, πέτυχε την απόσυρση του πλαφόν των 1.500 ευρώ στα νοσήλια για κάθε ασφαλισμένο, τη διατήρηση του εποχικού επιδόματος για οικοδόμους και εργαζομένους στον τουρισμό, τη διατήρηση των ενσήμων για συνταξιοδότηση στα 4.500 (και όχι στα 6.500 που πρότεινε η τρόικα), τη δωρεάν παροχή συγγραμμάτων στους φοιτητές και τα δωρεάν μεταπτυχιακά, αλλά και τη διατήρηση των σημερινών συντελεστών στη φορολογία των φυσικών προσώπων (ενώ η πρόταση ήταν για μείωση του 45% στο 35%).
Οι εργαζόμενοι θα είχαν χάσει πολλά περισσότερα, αν έλειπε η ΔΗΜΑΡ από εκεί όπου αποφασίζεται το μέλλον τους.
Σημαντικό είναι και το θέμα των απολύσεων των δημοσίων υπαλλήλων. Το ζήτημα δεν είναι ηθικό, αλλά πολιτικό. Η ΔΗΜΑΡ συμφωνεί στη μείωση του αριθμού τους, αλλά με πρόγραμμα και σπουδή. Πρώτα θα πρέπει να απολυθούν πάραυτα δημόσιοι υπάλληλοι που δεν πάνε στη δουλειά τους, που το παίζουν τρελοί, που έχουν βάλει αποδεδειγμένα το δάχτυλο στο μέλι, που έχουν κάνει ειδεχθή ηθικά και άλλα παραπτώματα. Και για να γίνει αυτό, πρέπει να μπει χοντρό χέρι στους μηχανισμούς και στους παράγοντες που τους προστατεύουν. Και μέσα σ’ αυτούς είναι και τα κόμματα εξουσίας και οι συνδικαλιστικές μαφίες. Στη συνέχεια, πρέπει να δούμε πόσοι μπορούν να φύγουν μέσα από τη διαδικασία της συνταξιοδοτικής ωρίμανσης. Ταυτόχρονα όμως, είναι αναγκαία μια συνολική αναδιοργάνωση της δημόσιας διοίκησης, η ολοκλήρωση της απογραφής των ΔΥ, η κατάργηση άχρηστων οργανισμών και η έναρξη της αξιολόγησης. Επιτέλους, θα πρέπει να εξορθολογιστεί η κατανομή του προσωπικού των δημοσίων οργανισμών. Δεν είναι δυνατόν σε μία υπηρεσία να υπηρετεί διπλάσιος αριθμός υπαλλήλων από αυτόν που πραγματικά χρειάζονται.
Αν δεν γίνουν όλα τα παραπάνω, ποιος θα είναι αυτός που αυθαίρετα θα αρχίσει να απολύει 15, 20, 200 χιλιάδες εργαζόμενους, με κίνδυνο να διαλύσει τελείως το κράτος; Προσωπικά δεν είμαι κατά των απολύσεων, ειδικά όσων έχουν προσληφθεί παράνομα από το κομματικό κράτος τα τελευταία χρόνια, δηλαδή εκτός ΑΣΕΠ. Αλλά είμαι και υπέρ των προσλήψεων ικανών ανθρώπων που είναι αναγκαίοι σε συγκεκριμένες θέσεις. Δεν είναι δυνατό στη Μέση Εκπαίδευση να υπάρχουν 15.000 πλεονάζοντες καθηγητές, την ίδια στιγμή που προσλαμβάνονται αναπληρωτές και υπάρχουν ακόμα ελλείψεις σε ορισμένες ειδικότητες. Δεν είναι δυνατόν να υπάρχουν ελλείψεις στους τομείς καθαριότητας των ΟΤΑ και στα γραφεία τους να μην έχουν καρέκλα να καθίσουν οι πλεονάζοντες ημέτεροι των δημάρχων. Ή μήπως είναι δυνατόν να μας λείπουν νοσηλευτές από τη νοσηλεία, επειδή κάποιοι τους λουφάρουν στα γραφεία και στις αποθήκες; Αφού λύσουμε τέτοιου είδους προβλήματα, μπορούμε να συζητήσουμε τις απολύσεις. Η αναδιοργάνωση δεν θα μειώσει μόνο το μισθολογικό κόστος, αλλά και το λειτουργικό, που αν δεν είναι μεγαλύτερο, είναι εξίσου σημαντικό.
Η συμμετοχή της ΔΗΜΑΡ στην κυβέρνηση έχει ενοχλήσει πολλούς στα αριστερά αλλά και στα δεξιά της.
Η κοινωνία τη στηρίζει, αυτό φαίνεται και από τις δημοσκοπήσεις. Ένα μέρος της Αριστεράς ενοχλείται από τις μεταρρυθμίσεις που η ΔΗΜΑΡ προωθεί με τις μικρές αλλά επαναστατικές της δυνάμεις. Η αποδυνάμωση του κομματικού κράτους, η αξιολόγηση, ο εξορθολογισμός της μισθοδοσίας, η μείωση της σπατάλης είναι πράγματα που δυσαρεστούν την άλλη Αριστερά, που προετοιμάζεται να αναλάβει το ρόλο των προκατόχων της στο κρατικό μαγαζί. Κυρίως δυσαρεστούν όσους Πασόκους είδαν θείο φως και ενδύθηκαν ξαφνικά τον μανδύα του αριστερισμού. Γι’ αυτό αυξάνονται καθημερινά οι σπερμολογίες περί διάλυσης της συγκυβέρνησης, αποστασιοποίησης του Κουβέλη και άλλα τέτοια όνειρα φθινοπωρινής νυκτός.
Αλλά ενοχλεί και κάποιους φίλους που βρίσκονται στα «δεξιά» της, στο φιλελεύθερο εν γένει χώρο. Ίσως γιατί δεν πίστευαν ποτέ ότι η ΔΗΜΑΡ θα κάνει το μεγάλο βήμα και θα μπει στην κυβέρνηση. Ίσως γιατί βλέπουν ότι βιάστηκαν να τη θεωρήσουν ουρά του ΣΥΡΙΖΑ. Ίσως γιατί συνειδητοποιούν ότι ο αριστερός φιλελευθερισμός είναι μια ευρύτερη υπόθεση, που αφορά πολύ κόσμο, μέσα από συγκλίσεις και συμβιβασμούς και όχι μέσα από καταγγελίες, δογματισμούς και λογικές άκρατου εστετισμού.
Το left liberal, φίλοι μου, θέλει και left και liberal διάθεση. Ας τη φτιάξουμε.
(*) Ο Λεωνίδας Καστανάς είναι Εκπαιδευτικός, Μέλος της ΚΕ της ΔΗΜΑΡ και Φιλαδελφειώτης
