Η τρόικα, το εγχώριο πολιτικό σύστημα και η μεταξύ τους σχέση συνενοχής

Τετάρτη, 5 Οκτωβρίου 2011

Η τρόικα, το εγχώριο πολιτικό σύστημα και η μεταξύ τους σχέση συνενοχής

Ξετυλίγοντας το κουβάρι της Ελληνικής (αν)αξιοπιστίας

του Γιάννη Παρασκευόπουλου*

Στις περισσότερες ευρωπαϊκές χώρες θεωρείται αυτονόητο ότι μπορούν να βάζουν στόχους – πολιτικούς, οικονομικούς, δημοσιονομικούς – και να τους πετυχαίνουν. Οι στόχοι δεν εκπληρώνονται φυσικά όλοι, στις περιπτώσεις όμως που πέφτουν έξω, είναι τουλάχιστον σε θέση να βρουν τι πήγε στραβά: είτε ο στόχος δεν ήταν ρεαλιστικός, είτε έγιναν λάθη στην επιδίωξή του, είτε υπήρξαν απρόβλεπτα δεδομένα που ανέτρεψαν τον προγραμματισμό.

Στα μάτια λοιπόν του μέσου Ευρωπαίου, η εικόνα μας χώρας με συνεχείς και θεαματικές αποκλίσεις στους δημοσιονομικούς της στόχους, όπως η Ελλάδα, εύλογα θεωρείται προβληματική: πόσο αξιόπιστη – και τελικά πόσο «ευρωπαϊκή» – μπορεί να είναι μια χώρα που αποτυγχάνει συνεχώς και που αδυνατεί να εντοπίσει τους λόγους και να διορθώσει την κατάσταση; Την εικόνα αυτή έρχεται να επιτείνει η στρατηγική πιέσεων της τρόικας και να εκμεταλλευθεί ο πολιτικός λαϊκισμός, που φυσικά δεν ανθεί μόνο στη δική μας χώρα.

Η εικόνα αυτή αφήνει φυσικά στη σκιά πλήθος κρίσιμα δεδομένα:

• Η τρόικα επέλεξε από την αρχή να αγνοήσει τις προειδοποιήσεις για βαθιά ύφεση και να υιοθετήσει υπεραισιόδοξες προβλέψεις σε βάρος του ρεαλισμού. Στις συνταγές λιτότητας, άλλωστε, η ύφεση επιδιώκεται συνειδητά ως εργαλείο «εξυγίανσης» της οικονομίας, ενώ το Δ.Ν.Τ. έχει και ισχυρή παράδοση να πέφτει έξω σε τέτοιους υπολογισμούς: ενδεικτικά το 2009 στη Λετονία η ύφεση έφθασε στο -17,1% έναντι πρόβλεψης για -5%, ενώ στην Ουγγαρία το -4,6% από -1% που είχε προβλεφθεί.
• Οι περισσότεροι δημοσιονομικοί στόχοι ήταν στην καλύτερη περίπτωση υπερφιλόδοξοι, στη χειρότερη απολύτως ανέφικτοι εξαρχής. Η αναφορά του Ντανιέλ Κον Μπεντίτ ότι «ζητούν από την Ελλάδα το αδύνατον» (1) έχει επιβεβαιωθεί πανηγυρικά. Ουσιαστικά η τρόικα μετέφερε στην ελληνική κυβέρνηση τις επιθυμίες των δανειστών και η κυβέρνηση επέλεγε να αποδέχεται παθητικά τα πάντα και στη συνέχεια να αποτυγχάνει να εκπληρώσει οτιδήποτε.
• Η υπερψήφιση του Μεσοπρόθεσμου αποτελεί σημείο καμπής, καθώς ανέβασε τον πήχη πολύ πέρα από τις αντοχές και τις δυνατότητες της χώρας, και έκανε την εκταμίευση κάθε δόσης πραγματικό θρίλερ. Αντί να αποτελέσει το πέρασμα του κάβου, όπως περίμενε η κυβέρνηση, αποτέλεσε την απαρχή εφιαλτικών εξελίξεων.

Παράλληλα όμως διατηρείται ένα ισχυρό δίχτυ πελατειακής προστασίας και αδιαφάνειας, που κοστίζει πανάκριβα στα δημόσια έσοδα και την ελληνική κοινωνία. Χειρότερο από όλα, η τρόικα έχει πλήρη γνώση και ζητά απλώς… «ισοδύναμα μέτρα» για να καλύπτονται τα κενά.

• Οι Οικολόγοι Πράσινοι μάταια προτείνουμε συνεχώς από τον Μάιο του 2010 μια σειρά απλά και αποτελεσματικά μέτρα για τον έλεγχο των γκρίζων περιουσιών που σχηματίστηκαν από διαφθορά και φοροδιαφυγή (2), (3).
• Φορολογική αμνηστία, με τη μορφή περαίωσης, δόθηκε πρόσφατα για δεύτερη φορά παρά τις ρητές συστάσεις οργανισμών όπως ο ΟΟΣΑ (4).
• Ο πρόσφατος νόμος για τα αυθαίρετα, χαρίζει στους λούμπεν οικιστές πάνω από 10 δις ευρώ πρόστιμα και 3 δις οφειλές στο ΙΚΑ (Θυμηθείτε το τελευταίο, όταν έρθουν τα νέα μέτρα για τις συντάξεις).
• Επί μήνες η κυβέρνηση επέμενε οι ελληνικές καταθέσεις στο εξωτερικό, για τις οποίες τόσος θόρυβος έγινε στο ευρωκοινοβούλιο, να ελεγχθούν μόνο για φορολόγηση τόκων και όχι για την προέλευση του κεφαλαίου τους.
• Στο Μεσοπρόθεσμο προεξοφλείται ότι τα έσοδα από περιστολή της φοροδιαφυγής μέχρι το 2015 θα είναι μόλις 3,5% των προγραμματισμένων εσόδων από το σύνολο των νέων φόρων και περικοπών.

Δημιουργείται έτσι για την Ελλάδα ένα τεχνητά διογκωμένο κενό αξιοπιστίας, που κινδυνεύει δυστυχώς να θεωρηθεί δεδομένο χωρίς να είναι. Τα πράγματα θα μπορούσαν σίγουρα να είναι διαφορετικά:

• Αν δεν υπήρχε η σχέση συνενοχής ανάμεσα στην τρόικα και το εγχώριο πολιτικό σύστημα, που πολλαπλασιάζει το ήδη βαρύτατο κόστος του Μνημονίου.
• Αν η αναζήτηση συναινέσεων επικεντρωνόταν στο διάλογο για το τι θυσίες μπορεί πραγματικά να αντέξει η χώρα, με τι επιμερισμό των βαρών και με ποιες «κόκκινες γραμμές» στα θέματα των δημοσιονομικών στόχων, των περικοπών και των ιδιωτικοποιήσεων, αντί για τον επιμερισμό του πολιτικού κόστους σε ήδη προαποφασισμένες πολιτικές.
• Αν η κυβέρνηση και το υπόλοιπο πολιτικό σύστημα είχαν τις ηθικές προϋποθέσεις να απευθυνθούν όχι μόνο στα κέντρα αποφάσεων αλλά και στην κοινή γνώμη των άλλων ευρωπαϊκών χωρών, μεταφέροντάς τους και την ελληνική οπτική για την κρίση και για τις προκλήσεις που αντιμετωπίζει η Ευρώπη.
• Αν οι πολιτικές δομές της Ευρώπης δεν εξακολουθούσαν να λειτουργούν σε διακυβερνητικό (και όχι ομοσπονδιακό) επίπεδο, με τον εγχώριο λαϊκισμό κάθε χώρας να είναι σε θέση να οδηγήσει ανά πάσα στιγμή σε σοβαρές θεσμικές εμπλοκές.

Σε μια συγκυρία λοιπόν όπου η διέξοδος στο «ελληνικό πρόβλημα» εξαρτάται σε μεγάλο βαθμό και από την αλλαγή προσανατολισμών σε ευρωπαϊκό επίπεδο, είναι σημαντικό να μην αφήσουμε να συνεχιστούν τα παιχνίδια με την αξιοπιστία της χώρας. Είναι η ώρα να αναδείξουμε τις εγχώριες και διεθνείς πολιτικές ευθύνες, να ανατρέψουμε τα πελατειακά βαρίδια του πολιτικού συστήματος και, κυρίως, να θέσουμε τις βάσεις για μια διαφορετική, βιώσιμη πορεία.


*Ο Γιάννης Παρασκευόπουλος είναι μέλος του Πανελλαδικού Συμβουλίου των Οικολόγων Πράσινων
*πηγή: ΤΟ ΠΟΝΤΙΚΙ