Εργαλείο ριζικής ανανέωσης
Του Θεόδωρου Μαργαρίτη
Η αλλαγή του εκλογικού συστήματος με επίκεντρο την απλή αναλογική αποτελεί μια προεκλογική δέσμευση της ΔΗΜΑΡ. Είχε τεθεί στο πλαίσιο των διαβουλεύσεων για την προγραμματική συμφωνία των κομμάτων που στηρίζουν την κυβέρνηση. Επανέρχεται σε μία περίοδο που η χώρα φαίνεται να ξεπερνάει τους άμεσους κινδύνους για άτακτη χρεοκοπία και να διασφαλίζει την παραμονή της στην Ευρωζώνη. Η πρόταση αυτή δεν έχει οριστικοποιηθεί σε όλες τις τεχνικές της πλευρές. Κεντρικές ιδέες παραμένουν οι κατευθύνσεις για τη κατοχύρωση της ισοτιμίας της ψήφου των πολιτών, καθώς και η κατάργηση του ληστρικού μπόνους των 50 εδρών στο πρώτο κόμμα. Προφανώς υπάρχουν σοβαρά περιθώρια μιας ευρύτερης διακομματικής συνεννόησης, έτσι ώστε να κατοχυρώνονται οι βασικοί κανόνες της απλής αναλογικής αλλά και η πολιτική ομαλότητα.
Η νέα μεταπολίτευση, στην οποία έχει εισέλθει η χώρα, έχει στα βασικά προαπαιτούμενά της τη ριζική ανανέωση της πολιτικής ζωής. Είμαστε σε μια φάση υπέρβασης των αυτοδύναμων μονοκομματικών κυβερνήσεων, οι οποίες με πρόσχημα την κυβερνητική σταθερότητα οδήγησαν στη σημερινή κρίση μέσα από την αποθέωση του δικομματισμού και του πελατειακού συστήματος. Ο κύκλος αυτός έχει κλείσει. Το κόμμα μας μάλιστα με την επιλογή του για τη στήριξη της σημερινής κυβερνητικής λύσης απέδειξε έμπρακτα ότι έχει κάνει ένα μεγάλο βήμα στη λογική των συνεργασιών. Δεν έμεινε οχυρωμένο στη μικροκομματική περιχαράκωση.
Η ΔΗΜΑΡ επανέρχεται στο ζήτημα του εκλογικού νόμου στον ορίζοντα μιας γενικότερης πρωτοβουλίας για την εξυγίανση του πολιτικού συστήματος. Η πρωτοβουλία αυτή συμπεριλαμβάνει και άλλα κρίσιμα θέματα, όπως η τροποποίηση του νόμου περί ευθύνης υπουργών, η κατάργηση των προνομίων των βουλευτών, η πάταξη της διαφθοράς και του «πολιτικού χρήματος», η ενίσχυση της κοινοβουλευτικής λειτουργίας.
Τα φαινόμενα ενίσχυσης των αντιδημοκρατικών τάσεων μέσα στην ελληνική κοινωνία οφείλουν να θέσουν σε συναγερμό όλες τις δυνάμεις του συνταγματικού τόξου. Το κρίσιμο πρόβλημα δεν είναι μόνο η ανάγκη μιας ολόπλευρης αντιπαράθεσης με την αμφισβήτηση του κοινοβουλευτικού συστήματος. Το κρίσιμο πρόβλημα είναι να υπάρξουν έμπρακτα αποτελέσματα στην αλλαγή του πολιτικού συστήματος. Να υπάρξουν αυστηρές κυρώσεις στη πολιτική διαφθορά.
Ταυτόχρονα, όμως, χρειάζεται να δημιουργηθεί ένα νέο τοπίο πολιτικής ζωής, το οποίο θα στηρίζεται στην κουλτούρα των συνεργασιών, στην αναζήτηση συναινέσεων και θα υπερβαίνει τον «πολεμικό» πολιτικό λόγο, τη λογική του μικροκομματικού συμφέροντος. Κυρίως όμως θα αρνείται εκείνες τις κάθετες διαιρέσεις, οι οποίες έχουν οδηγήσει τη χώρα σε πολλαπλές περιπέτειες.
Ίσως αυτό είναι το πιο σημαντικό διακύβευμα σε όλο τον δημόσιο διάλογο για το πολιτικό σύστημα, για τους εκλογικούς νόμους, για τις κομματικές τακτικές. Αφορά κάτι, δηλαδή, που είναι ακόμα πιο δύσκολο.
Ταυτόχρονα, όμως, χρειάζεται να δημιουργηθεί ένα νέο τοπίο πολιτικής ζωής, το οποίο θα στηρίζεται στην κουλτούρα των συνεργασιών, στην αναζήτηση συναινέσεων και θα υπερβαίνει τον «πολεμικό» πολιτικό λόγο, τη λογική του μικροκομματικού συμφέροντος. Κυρίως όμως θα αρνείται εκείνες τις κάθετες διαιρέσεις, οι οποίες έχουν οδηγήσει τη χώρα σε πολλαπλές περιπέτειες.
Ίσως αυτό είναι το πιο σημαντικό διακύβευμα σε όλο τον δημόσιο διάλογο για το πολιτικό σύστημα, για τους εκλογικούς νόμους, για τις κομματικές τακτικές. Αφορά κάτι, δηλαδή, που είναι ακόμα πιο δύσκολο.
Την αλλαγή μιας ολόκληρης νοοτροπίας που είχε σχέση με το προσωπικό και το κομματικό συμφέρον.
