ΣΚΟΥΡΙΕΣ ΧΑΛΚΙΔΙΚΗΣ: ΤΟ ΟΙΚΟΣΑΜΠΟΤΑΖ ΚΑΙ ΤΑ ΟΡΙΑ ΤΟΥ
Στην πρόσφατη εκδήλωση
για την εξόρυξη χρυσού στη Χαλκιδική, που διοργάνωσαν από κοινού η Οικολογική
Κίνηση και η Αντιφασιστική – Αντιρατσιστική Πρωτοβουλία Δράμας, μεταξύ άλλων
θίχτηκε και το ζήτημα του οικοσαμποτάζ, έκφανση του οποίου αποτελούσαν τα
πρωτόγνωρα για τη χώρα μας γεγονότα που έλαβαν χώρα στις Σκουριές με την
επιδρομή κουκουλοφόρων και την καταστροφή οχημάτων και εγκαταστάσεων.
Κατά τη
συζήτηση αναδείχθηκαν άλλη μια φορά οι δύο διαφορετικές προσεγγίσεις, που
αντιπαρατίθενται εντός των πάσης φύσεως
κινημάτων.
Από τη μια
πλευρά τοποθετούνται όσοι εντός μιας «δημοκρατικά» οργανωμένης κοινωνίας
εξαντλούν τα περιθώρια της νομιμότητας και τάσσονται κατά της χρήσης βίας. Αυτό
δεν σημαίνει βέβαια ότι δεν καταφεύγουν και σε ήπιες μορφές παραβατικής
συμπεριφοράς (π.χ. εμβληματικές ιστορικές μορφές Γκάντι, Μάρτιν Λούθερ Κίνγκ
και κοινοβουλευτικές πολιτικές δυνάμεις, π.χ. ΔΗΜΟΚΡΑΤΙΚΗ ΑΡΙΣΤΕΡΑ).
Από την άλλη
πλευρά τοποθετούνται όσοι όταν εξαντλούνται τα νόμιμα μέσα ή εξ αρχής φαίνονται
να μη τους ικανοποιούν αυτά, δεν αρκούνται σε μορφές ήπιας παραβατικής
συμπεριφοράς (π.χ. συμβολική κατάληψη οδών και κτηρίων), αλλά προσφεύγουν σε
ακραίες μορφές άμεσης δράσης (πχ. Μαύροι Πάνθηρες στις ΗΠΑ, επιδρομή με όπλα
και καταστροφές στις Σκουριές).
Η ΔΗΜΑΡ από
την πρώτη ακόμη ιδρυτική πανελλαδική της συνδιάσκεψη στις 27.06.2010 είχε
διακηρύξει ότι: «Για τη δική μας Αριστερά οι αναγκαίες αλλαγές έχουν ως
προωθητική δύναμη την πλατιά λαϊκή ενότητα πάνω σε ώριμους στόχους.
Υποστηρίζουμε τη θέση της μη βίας ως αντίληψη και πολιτική πρακτική, ως τη δημοκρατική συνείδηση της εποχής μας».
Συνεπής στις
αρχές και διακηρύξεις της η ΔΗΜΑΡ, που έχει αποδείξει στη διαδρομή της ότι
είναι αντίθετη σε επενδύσεις που απειλούν και καταστρέφουν αποδεδειγμένα το
περιβάλλον, από την πρώτη στιγμή
κατήγγειλε δίχως περιστροφές το γεγονός της επίθεσης εκδίδοντας την εξής
ανακοίνωση: «Τα γεγονότα στις Σκουριές της Χαλκιδικής αποτελούν ένα ιδιαίτερα
επικίνδυνο φαινόμενο. Η εγκληματική επιδρομή κουκουλοφόρων στις εγκαταστάσεις
εξόρυξης χρυσού είναι πράξη πρωτοφανής, αλλά και ανησυχητική για την πορεία της
ελληνικής οικονομίας. Ανεξάρτητα από τις απόψεις και τις διεκδικήσεις των
πολιτών για την υπόθεση του χρυσού στη Χαλκιδική, η επίλυση των όποιων διαφορών
δεν μπορεί να γίνει με όρους «παραστρατιωτικών επιχειρήσεων», βίαιης
αντιμετώπισης εργαζομένων και καταστροφών. Τέτοιες ενέργειες αντικειμενικά
υπονομεύουν τη δημοκρατική ομαλότητα. Η ΔΗΜΑΡ είναι σταθερά απέναντι σε όλες
τις πράξεις βίας από όπου και αν προέρχονται».
Όσον αφορά
επίσης την πρακτική και τις μεθόδους των Αστυνομικών Αρχών τόσο με ανακοίνωση
του Γραφείου Τύπου, όσο και δια της Βουλευτού Θεσσαλονίκης της ΔΗΜΑΡ Ασημίνας
Ξυροτήρη, κατήγγειλε με δριμύτητα την μετά τα άνω γεγονότα αστυνομική
αυθαιρεσία και την παραβίαση των ατομικών – δημοκρατικών δικαιωμάτων των
πολιτών της περιοχής, αξιώνοντας στις έρευνες που διενεργούνται να τηρείται
απαρέγκλιτα ο νόμος και να προστατεύονται τα δικαιώματα των πολιτών.
Με αφορμή τα
άνω γεγονότα και δεδομένου ότι οι αντιδράσεις μέρους των κατοίκων της
Χαλκιδικής συνεχίζονται και προβλέπονται και άλλες επενδύσεις που επίσης θα
προκαλέσουν έντονες αντιδράσεις πολιτών, καλό είναι να ανοίξει η συζήτηση στη
χώρα μας για το «οικοσαμποτάζ και τα όριά του». Δανείζομαι τον τίτλο και
στοιχεία από επίκαιρο άρθρο του Νίκου Σωτηρακόπουλου, υποψήφιου διδάκτορος στην
περιβαλλοντική κοινωνιολογία και βοηθό λέκτορα στο Πανεπιστήμιο του Κέντ.
Σύμφωνα λοιπόν
με το άνω άρθρο το οικοσαμποτάζ ως κομμάτι της περιβαλλοντικής δράσης έχει
μακρόχρονη ιστορία στο δυτικό κόσμο.
Όταν οι
μεγάλες οικολογικές οργανώσεις τύπου Greenpeace έχασαν τον
ριζοσπαστικό τους χαρακτήρα, ορισμένοι στη δεκαετία του 1980 στράφηκαν στο
«ριζοσπαστικό περιβαλλοντισμό» και την «οικολογική άμεση δράση». Κύρια
χαρακτηριστικά αυτής της τάσης ήταν η επίτευξη των σκοπών του κινήματος με
άμεσες δράσεις, ως επί το πλείστον ήπια παραβατικές, που εκτελούνται από μικρές
ομάδες δίχως οργάνωση και ιεραρχική δομή. Πιο γνωστές δράσεις ήταν «τα
μαστορέματα» (σημ. δολιοφθορές σε μηχανικά μέσα) ή «το κάρφωμα δένδρων» (σημ.
καρφιά σε δένδρα για να προκληθούν ζημίες στα πριόνια των υλοτόμων) ή το δέσιμο
ακτιβιστών στα δένδρα για να εμποδίσουν το κόψιμό τους. Υπήρξε βέβαια και η
ακραία επίθεση στο Κολοράντο το 1998, όπου σημειώθηκε εμπρηστική επίθεση και
προκλήθηκαν ζημίες ύψους 12 εκατομμυρίων δολαρίων.
Οι δράσεις
αυτές του κινήματος αντιμετώπισαν τον πόλεμο των αρχών, αλλά και τη δυσπιστία
και συχνά τη σύγκρουση με τμήματα της εργατικής τάξης, ειδικά αυτών που
εργάζονταν στα επίμαχα εργοτάξια.
Η
περιβαλλοντική άμεση δράση και η ακραία της μορφή που είναι το οικοσαμποτάζ
χρησιμοποιούνται από τους θιασώτες τους γιατί έχουν άμεσες και ορατές συνέπειες
και μπορούν να καθυστερήσουν το έργο, ενώ παράλληλα τραβούν τα φώτα της
δημοσιότητας
Αρνητικά
στοιχεία όμως του οικοσαμποτάζ είναι:
- αποτελεί ολοφάνερα παράνομη ενέργεια που μπορεί να
επιφέρει βαρύτατες συνέπειες στους πλέον θερμόαιμους, που συχνά είναι
νεαροί δίχως πλήρη επίγνωση της κατάστασης
- μπορεί να οδηγήσει σε τυφλή και ανεξέλεγκτη βία, όπως
και το αντάρτικο πόλης
- αποτελεί πρωτοβουλία ενός μικρού κομματιού του
κινήματος, το οποίο δεν ελέγχεται και δεν λογοδοτεί στο κίνημα και τελικά
μια μειοψηφία υποκαθιστά την συλλογικότητα (σημ. στην πράξη κάποιοι
θερμόαιμοι παίρνουν το νόμο στα χέρια τους με ότι αυτό συνεπάγεται)
- οι βίαιες ενέργειες μπορεί να επιφέρουν εκτός από
υλικές καταστροφές και απώλεια ζωών (βλ. νεκροί στη MARFIN)
Οι
εξελίξεις δείχνουν ότι η Ελληνική Κοινωνία, οι Πολίτες και τα πολιτικά κόμματα
θα πρέπει να συζητήσουν ανοιχτά το ζήτημα αυτό. Δεν αποκλείεται να δούμε και
άλλες παρόμοιες ενέργειες στη Χαλκιδική ή σε άλλες επενδύσεις στη Χώρα μας.
«Σε
κάθε περίπτωση η άνθηση του οικοσαμποτάζ στην Ελλάδα θα είναι μια αρνητική
εξέλιξη, καθώς πέρα από όλα τα άλλα, θα σημαίνει την αποτυχία έκφρασης μιας
συλλογικής αντίδρασης στη σφαίρα του πολιτικού», όπως ορθά επισημαίνει ο Νίκος
Σωτηρακόπουλος.
Όσοι
τέλος υποστηρίζουν τέτοιες ακραίες ενέργειες, θα πρέπει να εξηγήσουν στην
κοινωνία, γιατί η δική τους «αριστερή παραβατικότητα» είναι a priori
θεμιτή και δικαιολογημένη, ενώ αντίθετα είναι φασισμός να παίρνουν το νόμο στα
χέρια τους ακροδεξιές ομάδες.
Παναγιώτης
Χατζηγεωργίου
Δικηγόρος
– Γραμματέας Ν.Ε. Δράμας ΔΗΜΑΡ
