Ομιλία του προέδρου της Δημοκρατικής Αριστεράς, Φώτη Κουβέλη στην ημερίδα του κόμματος με θέμα: «Η Αυτοδιοίκηση μπροστά στις προκλήσεις της νέας εποχής»
- Δημοσιεύτηκε στις Τετάρτη, 20 Νοεμβρίου 2013 15:59
Η οικονομική και κοινωνική κρίση έχει μεταβάλλει άρδην τα δεδομένα. Καμία βεβαιότητα δεν έχει μείνει ανέπαφη. Έχουν ανατραπεί πρακτικές και αντιλήψεις ετών. Έχουν ανατραπεί σταθερές πάνω στις οποίες δομήθηκε η κοινωνική και πολιτική ζωή της χώρας. Από αυτό το πλαίσιο των αλλαγών δεν θα μπορούσε να εξαιρεθεί η Αυτοδιοίκηση.
Έχει αξία βέβαια να παραδεχτούμε πως η Αυτοδιοίκηση αντιμετώπιζε σειρά προβλημάτων πολύ πριν από την παρούσα οικονομική κρίση. Ότι εντοπίζονταν πολλές παθογένειες και στον ευρύτερο αυτοδιοικητικό χώρο. Δεν προχωρούσαν όλα καλώς. Το αντίθετο. Στο χώρο της αυτοδιοίκησης αναπαράγονταν φαινόμενα πελατειακών σχέσεων, ανορθολογικής διαχείρισης πόρων, κομματισμού, γραφειοκρατίας και αναποτελεσματικότητας. Αναπαράγονταν αρνητικά φαινόμενα του κεντρικού πολιτικού και διοικητικού συστήματος της χώρας.
Από την μία η δημοσιονομική κρίση και οι περιορισμοί της και από την άλλη η νέα αρχιτεκτονική της αυτοδιοίκησης μέσω του προγράμματος «Καλλικράτης» συνθέτουν εδώ και λίγα χρόνια τη νέα πραγματικότητα. Έχει διαμορφωθεί ένα καινούριο πλαίσιο το οποίο οφείλουν οι αυτοδιοικητικές δυνάμεις να λάβουν υπόψη και με βάση αυτό να σχεδιάσουν και να παραγάγουν το καλύτερο δυνατό αποτέλεσμα για τις τοπικές κοινωνίες.
Για μια σύγχρονη και αποτελεσματική διακυβέρνηση, για μια καλύτερη πολιτική αντιπροσώπευση, είναι απαραίτητη η ενδυνάμωση της Αυτοδιοίκησης διότι χαρακτηρίζεται από εγγύτητα στον πολίτη και τα προβλήματά του. Ο ρόλος της Αυτοδιοίκησης είναι σημαντικότατος ιδιαίτερα ως προς την παροχή ποιοτικών υπηρεσιών προς τους πολίτες.
Υπάρχουν όμως σοβαρά προβλήματα. Το γνωρίζουμε όλοι. Η κεντρική εκτελεστική εξουσία οφείλει να σταματήσει την εξελισσόμενη συντηρητική αναδίπλωση που επιχειρεί σε βάρος της αυτοδιοίκησης. Συνοπτικά θα επισημάνω μόνο τα εξής :
- Μεταφέρθηκαν ορθώς νέες αρμοδιότητες στην αυτοδιοίκηση, χωρίς όμως να μεταφερθούν οι ανάλογοι πόροι
- Μειώνεται το προσωπικό των δήμων χωρίς όμως κάποιο σχέδιο, χωρίς να έχει προηγηθεί αξιολόγηση δομών και υπηρεσιών
- Πλήττεται το αυτοδιοίκητο του θεσμού μέσω ενός ανελαστικού ελέγχου των δαπανών που συρρικνώνει απελπιστικά τους προϋπολογισμούς για δράσεις κοινωνικής πολιτικής.
Όμως αν η Τοπική αυτοδιοίκηση στερείται τους αναγκαίους πόρους και δεν διαθέτει επιχειρησιακή ικανότητα για την εκπλήρωση των στόχων της, κινδυνεύει να μετατραπεί σε συμβολικό και κενό περιεχομένου θεσμό.
Η αυτοδιοίκηση βρίσκεται σήμερα ανάμεσα σε ένα μη προωθητικό πολιτικό δίπολο. Από τη μια η κυβερνητική πολιτική των οριζοντίων λογικών και από την άλλη οι δυνάμεις εκείνες που συντηρούν την αδράνεια και επιθυμούν τη στασιμότητα.
Καμιά όμως λύση στα προβλήματα και καμιά αναζωογόνηση του θεσμού της αυτοδιοίκησης δεν μπορεί να προκύψει χωρίς τη δημοκρατική μεταρρύθμιση στην αυτοδιοίκηση. Χωρίς δημοκρατικές μεταρρυθμίσεις και αλλαγές στη χώρα.
Οι Αυτοδιοικητικές εκλογές του επόμενου έτους πρέπει να αποτελέσουν πεδίο προτάσεων και πολιτικής για τη μεταρρύθμιση και την ενίσχυση των αυτοδιοικητικών θεσμών. Πρέπει να αναδείξουν Δημάρχους και Δημοτικά Συμβούλια στη βάση αυτοδιοικητικών προγραμμάτων και αξιοσύνης προσώπων. Η επιδίωξη να μετατραπούν οι αυτοδιοικητικές εκλογές σε δημοψήφισμα υπέρ της μιας ή της άλλης πολιτικής δύναμης υπηρετεί μια στενά κομματική λογική και μας βρίσκει αντίθετους.
Η Δημοκρατική Αριστερά πιστεύει και το έχει αποδείξει πως ο χώρος της τοπικής αυτοδιοίκησης είναι ο κατ’ εξοχήν χώρος των ενεργών πολιτών και των ευρύτερων συμπαρατάξεων.
Στη βάση των αυτοδιοικητικών προγραμμάτων με προοδευτικό περιεχόμενο μπορούν να επιτευχθούν μείζονες νίκες. Στη βάση προγραμμάτων που διεκδικούν την αναβάθμιση της Τοπικής Αυτοδιοίκησης, την ενίσχυση της τοπικής ανάπτυξης, την αναβάθμιση της κοινωνικής πολιτικής σε τοπικό επίπεδο, τη βελτίωση της ποιότητας των παρεχόμενων υπηρεσιών προς τον πολίτη και την ενθάρρυνση της συμμετοχής του δημότη.
Στις επερχόμενες δημοτικές εκλογές υποστηρίζουμε τη συγκρότηση, σε όλη την Ελλάδα, ανεξάρτητων αυτοδιοικητικών κινήσεων προοδευτικού προσανατολισμού, που στηρίζονται στην αυτενέργεια των πολιτών πάνω και πέρα από κομματική προτίμηση στη βάση αυτοδιοικητικών προοδευτικών προγραμμάτων.
Σε μία περίοδο που παροξύνονται οι επιπτώσεις της κρίσης στην ελληνική κοινωνία οι Δήμοι για να επιτελέσουν το ρόλο τους και να αναδειχθούν πραγματικά ως ο πλησιέστερος θεσμός στον πολίτη πρέπει να εφαρμοστούν άμεσα ριζοσπαστικές μεταρρυθμίσεις, με βασικούς άξονες:
• Τη φορολογική αποκέντρωση για αναδιανομή των εισπραττόμενων φόρων υπέρ της αυτοδιοίκησης χωρίς αύξησή τους. Απόδοση στους ΟΤΑ των θεσμοθετημένων πόρων οι οποίοι συνοδεύουν τις αρμοδιότητες που έχουν μεταφερθεί στους δήμους.
• Την προάσπιση των δημόσιων αγαθών και κοινωνικών υπηρεσιών που αποτελούν τις βασικές δημοτικές δραστηριότητες. Ανάληψη πρωτοβουλιών για την αποτροπή του κοινωνικού αποκλεισμού και τη δημιουργία ενός δικτύου κοινωνικής αλληλεγγύης σε τοπικό επίπεδο.
• Την προώθηση φιλικής για το περιβάλλον πολιτικής.
• Την αποσύνδεση της κινητικότητας από τις απολύσεις. Σύνδεση της Κινητικότητας με τα επίπεδα αρμοδιότητας σε κάθε θεσμό. Εισαγωγή νέων συστημάτων και προτύπων διοίκησης, αναπτυξιακής δράσης και κυρίως εσωτερικού ελέγχου για την αξιολόγηση, μέτρηση και διαρκή βελτίωση των αποτελεσμάτων.
• Την επανεξέταση των ελεγκτικών μηχανισμών, που ενισχύουν τη διαφάνεια και διασφαλίζουν τη μη παρέμβαση στη σκοπιμότητα των αποφάσεων και δεν θα αποτελούν τροχοπέδη σε αναπτυξιακές δυνατότητες.
• Την ουσιαστική λειτουργία των θεσμών συμμετοχής, διαβούλευσης και διαλόγου .
Οι αλλαγές στο εκλογικό σύστημα πρέπει να εξασφαλίζουν αναλογική εκπροσώπηση, αποτελεσματικότητα διοίκησης και ευρύτερη δημοκρατική νομιμοποίηση των αρχών.
Πέραν του πρώτου βαθμού αυτοδιοίκησης, σημαντικό ρόλο διαδραματίζει και οφείλει να διαδραματίσει και η αυτοδιοίκηση δευτέρου βαθμού, η περιφέρεια. Η συγκρότηση των αιρετών Περιφερειακών Αυτοδιοικήσεων αποτέλεσε βήμα συγχρονισμού της ελληνικής διοικητικής οργάνωσης με τα ευρωπαϊκά δεδομένα. Η Πολιτεία οφείλει να ολοκληρώσει τη μεταφορά αρμοδιοτήτων σε θέματα αναπτυξιακού προγραμματισμού και χρηματοδότησης δημόσιων και ιδιωτικών επενδύσεων. Να μεταφέρει όχι μόνο αρμοδιότητες αλλά και τους αντίστοιχους πόρους.
Η πολιτική μας πρόταση για την Περιφερειακή Αυτοδιοίκηση λαμβάνει υπόψη ότι οι μείζονες αλλαγές στο κράτος, στο αναπτυξιακό μοντέλο και στην κοινωνική πολιτική αφορούν άμεσα αυτό το επίπεδο της αυτοδιοίκησης. Ως εκ τούτου οι εκλογές για την Περιφερειακή Αυτοδιοίκηση έχουν ταυτόχρονα αυτοδιοικητικά και πολιτικά χαρακτηριστικά.
Η Δημοκρατική Αριστερά θα επιδιώξει συμπαρατάξεις στη βάση μιας προγραμματικής συμφωνίας, που θα αποτυπώνει μια προοδευτική και δημοκρατική αντίληψη για τα κοινωνικά και αναπτυξιακά ζητήματα της περιφέρειας και την έξοδο από την κρίση. Μια συμπαράταξη που θα αποτελεί έκφραση στο περιφερειακό επίπεδο της αντίληψης ότι είναι δυνατές προοδευτικές λύσεις ακόμη και σε περίοδο κρίσης και περιορισμών.
Με αυτό το πλαίσιο θέσεων θα επιδιώξουμε τις αναγκαίες συμπαρατάξεις. Είναι ένα πλαίσιο όχι στενοκομματικό, αλλά αυτοδιοικητικό και προοδευτικό.
