Οι τέσσερις υπεύθυνοι για την ελληνική τραγωδία
Σύμφωνα με τον Mohamed El- Erian, η Ελλάδα παρουσιάζει εντυπωσιακές ομοιότητες με την Αργεντινή πριν από τη χρεοκοπία της, ο οποίος σημειώνει ότι θα πρέπει να περιμένουμε να υπάρξει εντονότατη διαμάχη αναφορικά με το ποιος φταίει για την όλο και πιο βαθιά μιζέρια που αντιμετωπίζουν πλέον εκατομμύρια Έλληνες.
1. Πολλοί θα βιαστούν να κατηγορήσουν τις ελληνικές κυβερνήσεις των οποίων ηγήθηκαν τα πάλαι ποτέ κυρίαρχα πολιτικά κόμματα, η Νέα Δημοκρατία και το ΠΑΣΟΚ, λέει ο επικεφαλής της PIMCO.
Η προθυμία τους να ευημερήσουν τη χώρα με δανεικά δημιούργησε τεράστια χρέη, ενώ ταυτόχρονα την οδήγησε σε δραματική απώλεια ανταγωνιστικότητας και, συνεπώς, αναπτυξιακής προοπτικής. Ορισμένοι μάλιστα επιδίωξαν να είναι πολύ φειδωλοί με την αλήθεια και δεν αποκάλυψαν το πραγματικό μέγεθος των ελλειμμάτων και των χρεών.
Αλλά η Νέα Δημοκρατία και το ΠΑΣΟΚ απογοήτευσαν τους Έλληνες πολίτες κι όταν χρειάστηκε να γίνουν προσαρμογές και μεταρρυθμίσεις. Την αρχική φάση άρνησης διαδέχθηκαν δεσμεύσεις που δεν μπορούσαν να τηρηθούν (και κατά την άποψη ορισμένων, σημειώνει, δεν θα έπρεπε να τηρηθούν, λόγω του προβληματικού σχεδιασμού των προγραμμάτων).
Βέβαια, για να δημιουργηθεί χρέος σημαίνει ότι έχει δοθεί πίστωση, τονίζει ο El-Erian.
2. Οι ιδιώτες πιστωτές της Ελλάδας έριξαν με μεγάλη χαρά λεφτά στη χώρα, όταν όμως η τεχνητή έκρηξη της οικονομίας δεν μπορούσε πλέον να διατηρηθεί αποποιήθηκαν τις ευθύνες τους. Ο υπερδανεισμός ήταν τόσο διαδεδομένος που, σε κάποιο σημείο, έριξε τη διαφορά της απόδοσης μεταξύ των ελληνικών και των γερμανικών κρατικών ομολόγων σε γελοία χαμηλό επίπεδο για δύο χώρες που διαφέρουν θεμελιωδώς τόσο πολύ.
Όμως, σύμφωνα με τον El-Erian, ούτε η ελληνική κυβέρνηση ούτε οι ιδιώτες πιστωτές της έδρασαν κατ’ αυτόν τον τρόπο χωρίς να έχουν κάποιο πάτημα. Και οι δύο πλευρές καθησυχάστηκαν από την πολιτική κάλυψη που παρείχε η προσπάθεια ενοποίησης της Ευρώπης.
Και στις δύο περιπτώσεις – δηλαδή στους κανόνες και στους θεσμούς – η ευρωζώνη δεν ανταποκρίθηκε στα απαιτούμενα. Ας θυμηθούμε, προσθέτει, πως οι μεγάλες οικονομίες του πυρήνα (η Γαλλία και η Γερμανία) ήταν μεταξύ των πρώτων που παραβίασαν τους κανόνες για τους προϋπολογισμούς, οι οποίοι θεσμοθετήθηκαν με την έναρξη ισχύος του ευρώ. Και οι ευρωπαϊκοί θεσμοί αποδείχθηκαν αναποτελεσματικοί όταν ήρθε η ώρα να επιβληθεί η συμμόρφωση.
3. Η Ευρώπη, όμως, σημειώνει ο El-Erian, απέτυχε να αντιδράσει σωστά κι όταν έγινε εμφανές ότι η Ελλάδα άρχισε να παραπαίει. Οι Ευρωπαίοι ηγέτες δεν κατάφεραν να πετύχουν σύγκλιση απόψεων σε μια κοινή αποτίμηση των προβλημάτων της χώρας, πόσο μάλλον να συνεργαστούν για μια σωστή αντιμετώπισή τους.
4. Τέλος, υπάρχει το Διεθνές Νομισματικό Ταμείο, όπου «η πολιτική σκοπιμότητα φαίνεται πως υπερέβη την ικανότητα ανάλυσης, υπονομεύοντας τόσο τον άμεσο επωφελή ρόλο του όσο και τη λειτουργία του ως πολιτικού και οικονομικού καταλύτη».
Όπως επισημαίνει, σήμερα κανένας από τους τέσσερις δεν μπορεί να αποφύγει την πραγματικότητα ότι η κατάρρευση της Ελλάδας δεν θα είχε συντελεστεί εάν δεν είχαν δείξει αδιαφορία κατά τη διάρκεια της οικονομικής έκρηξης κι αν δεν εκπλήρωναν με τόσο πλημμελή τρόπο τις υποχρεώσεις τους κατά τη διάρκεια της κατάρρευσης.
Θα ήλπιζε κάποιος, συμπληρώνει ο CEO της PIMCO, ότι θα αποδοθούν ευθύνες και στους τέσσερις, όμως το πιθανότερο είναι ότι θα τη γλιτώσουν πολύ εύκολα.
Ιδιαίτερα σε σύγκριση με τα πραγματικά θύματα αυτής της ιστορικής τραγωδίας – δηλαδή τα πιο ευάλωτα στρώματα του ελληνικού πληθυσμού, η κατάσταση των οποίων θα γίνει πολύ χειρότερη σήμερα και για πολλά χρόνια ακόμα, καθώς εξαφανίζονται θέσεις εργασίας, εξατμίζονται οι αποταμιεύσεις και καταστρέφονται τα αναγκαία για τη συντήρησή τους.
Και πιθανότατα δεν θα είναι οι μόνοι. Εκατομμύρια άλλοι μπορεί να υποστούν παράπλευρες ζημιές, καθώς η οικονομική κρίση απειλεί να εξαπλωθεί και σε άλλες ευρωπαϊκές χώρες και στο σύνολο της παγκόσμιας οικονομίας.
Εντυπωσιακή, όμως, είναι και η κατάληξή του, σύμφωνα με την οποία «σε έναν πιο δίκαιο κόσμο τα ευπαθή τμήματα της κοινωνίας θα δικαιούνταν να πάρουν πίσω τα επίσημα προνόμια, τους μισθούς, τα μπόνους τα οποία απόλαυσαν για πολύ καιρό οι τέσσερις υπεύθυνοι της τραγωδίας. Σε τούτο τον κόσμο, όμως, όπως είναι σήμερα, αποτελούν απλώς μάθημα για το μέλλον».
* Ο Mohamed A. El-Erian είναι CEO και Chief Investment Officer της παγκόσμιας επενδυτικής εταιρείας PIMCO, που διαχειρίζεται assets ύψους περίπου 1,4 τρισ. δολαρίων. Έχει εργαστεί στο Διεθνές Νομισματικό Ταμείο και στη Harvard Management Company, την οντότητα που διαχειρίζεται την περιουσία του πανεπιστημίου Harvard. Ήταν στη λίστα με τους 100 κορυφαίους Global Thinkers του περιοδικού Foreign Policy τα έτη 2009, 2010 και 2011. Το βιβλίο του που τιτλοφορείται «When Markets Collide» ήταν το Βιβλίο της Χρονιάς από τους Financial Times/Goldman Sachs και κρίθηκε ως το καλύτερο του 2008 από το Economist.
**Διαβάστε εδώ το πλήρες κείμενο στα αγγλικά
από κόκκινη πιπεριά
