Γιατί όχι ένα σχέδιο Μέρκελ; Η Δημοκρατία της Βαϊμάρης και το ελληνικό πρόγραμμα λιτότητας
Του Robert Kuttner, ΤΑ ΝΕΑ / THE NEW YORK TIMES, 24.2.12
Τις προάλλες, ο Γεργκ Κρέμερ, επικεφαλής των οικονομολόγων της Commerzbank στη Φρανκφούρτη, είπε για τους Ελληνες πως «αν ζεις πέραν των δυνατοτήτων σου, τότε μπορείς να διορθώσεις το ισοζύγιό σου μόνο αν η κατανάλωσή σου μειωθεί». Οι Γερμανοί το λένε ξανά και ξανά. Το τίμημα που ζητάει επίμονα η Γερμανία για την τελευταία συμφωνία στήριξης είναι ένα όλο και πιο έντονο ελληνικό πρόγραμμα λιτότητας, το οποίο έχει πλέον φέρει την Ελλάδα στο χείλος μιας κοινωνικής καταστροφής. Ομως οι Γερμανοί μπορούν να σταθούν μια στιγμή και να σκεφτούν τη δική τους ιστορία. Μετά τον Β' Παγκόσμιο Πόλεμο, οι Σύμμαχοι θυμήθηκαν τις καταστροφικές συνέπειες των γερμανικών αποζημιώσεων μετά τον Α' Παγκόσμιο Πόλεμο. Ολόκληρο το δημόσιο χρέος των Ναζί, που αντιστοιχούσε σε πάνω από το 600% του γερμανικού ΑΕΠ, παραγράφηκε. Το προϋπάρχον απλήρωτο χρέος από την περίοδο της Βαϊμάρης περιορίστηκε σε ένα κλάσμα του αρχικού ποσού. Οι διεκδικήσεις παλαιών χρεών διαχωρίστηκαν αυστηρά από τα ταμεία για τη γερμανική ανοικοδόμηση. Η Γερμανική Ομοσπονδιακή Δημοκρατία αποπλήρωσε τελικά το τελευταίο μέρος τους μόλις το 2010.
Η Γερμανία ασφαλώς ζούσε πολύ πάνω από τις δυνατότητές της τη ναζιστική περίοδο ενώ λεηλάτησε και την υπόλοιπη Ευρώπη. Οι Σύμμαχοι θα είχαν δικαίωμα να της ζητήσουν να πληρώσει για τις αμαρτίες της μειώνοντας την κατανάλωσή της, όμως επικράτησαν πιο συνετές σκέψεις. Οι Αμερικανοί όχι μόνο συμφώνησαν να παραγράψουν παλαιά χρέη, αλλά έδωσαν στους Γερμανούς εκατομμύρια δολάρια με το σχέδιο Μάρσαλ.
Η ίδια η Γερμανική Ομοσπονδιακή Δημοκρατία μετά το 1989 δεν καταδίκασε την πρώην Ανατολική Γερμανία σε λιτότητα για να διορθώσει την πλαστή κομμουνιστική οικονομία της. Αντιθέτως, ο καγκελάριος Χέλμουτ Κολ επέτρεψε στους Ανατολικογερμανούς να ανταλλάξουν τα σχεδόν άνευ αξίας ανατολικογερμανικά μάρκα με γερμανικά στην πληθωριστική ισοτιμία 1 προς 1 και στη συνέχεια διέθεσε το ισόποσο άνω του ενός τρισεκατομμυρίου ευρώ για την αναδόμηση της ανατολικής οικονομίας. Αν οι Σύμμαχοι και αργότερα η κυβέρνηση της ίδιας της Γερμανίας είχαν εφαρμόσει αυτό που κηρύσσουν τώρα οι Γερμανοί, η Γερμανία θα ήταν σήμερα πολύ φτωχότερη.
Η Γερμανία κερδίζει λίγα και η Ευρώπη πρόκειται να χάσει πολλά καταδικάζοντας τους Ελληνες στη φτώχεια ως τιμωρία για παρελθούσες σπατάλες. Οι Γερμανοί παίζουν επίσης με τη φωτιά. Η Ελλάδα είναι μια χώρα που είχε στρατιωτική δικτατορία μόλις το 1974. Καμιά δημοκρατία δεν μπορεί να αντέξει αυτού του είδους την οικονομική τιμωρία. Τι πρέπει λοιπόν να κάνουμε;
Κανονικά, μια χώρα που έχασε την εμπιστοσύνη των ξένων δανειστών της θα προχωρούσε σε υποτίμηση, συγκαλύπτοντας έτσι την πτώση του βιοτικού επιπέδου και καθιστώντας ταυτόχρονα πιο ανταγωνιστικές τις εξαγωγές της. Ομως η συμμετοχή της Ελλάδας στην ευρωζώνη αποκλείει κάτι τέτοιο. Είναι επίσης αλήθεια πως η ελληνική δημόσια διοίκηση και η συλλογή των φόρων βρίσκονται σε κακή κατάσταση.
Πώς λοιπόν να μιμηθούμε το πνεύμα του μακροοικονομικού ελέους των Συμμάχων μετά το 1945 και τη δυτικογερμανική γενναιοδωρία προς τους ανατολικογερμανούς εξαδέλφους τους μετά το 1989;
Τον Ιούνιο, το ελληνικό Κοινοβούλιο ψήφισε ένα πρόγραμμα λιτότητας με περικοπές και αυξήσεις φόρων 28 δισεκατομμυρίων ευρώ μέσα σε πέντε χρόνια. Επειδή το μειωμένο ΑΕΠ παράγει χαμηλότερα εισοδήματα, η τελευταία συμφωνία απαιτεί περίπου άλλα 6 δισεκατομμύρια. Αυτά είναι συντριπτικά ποσά για την Ελλάδα, αλλά μικρά στο πλαίσιο ολόκληρου του ΑΕΠ της ΕΕ, του οποίου η Ελλάδα αποτελεί μόλις το 2%. Γιατί να μη συνδυαστεί η ελληνική δημοσιονομική και φορολογική μεταρρύθμιση με μια μεγάλη εισροή κεφαλαίων για οικονομικό εκσυγχρονισμό και δημόσιες βελτιώσεις στο πνεύμα του σχεδίου Μάρσαλ;
Οι νεαροί Ελληνες, αντί να αντιμετωπίζουν 40% ανεργία, θα μπορούσαν να αποκτήσουν παραγωγικές δουλειές. Ολόκληρη η ελληνική οικονομία θα κέρδιζε μακροοικονομική ώθηση και θα έμπαινε σε μια οδό μεγαλύτερης ανταγωνιστικότητας.
Το σημαντικότερο, η ΕΕ θα κέρδιζε το ηθικό δικαίωμα να εργαστεί μαζί με τους Ελληνες για πολιτικά δύσκολες μεταρρυθμίσεις. Είναι ένα πράγμα το να ανέχεσαι δυστροπώντας τεχνοκράτες που σου ρουφούν το αίμα για να ικανοποιήσουν τραπεζίτες και κάτι πολύ διαφορετικό το να εργάζεσαι με ειδικούς στην ανάπτυξη που έρχονται στην Ελλάδα δώρα φέροντες.
Ας το πούμε σχέδιο Μέρκελ, ώστε η Καγκελάριος Ανγκελα Μέρκελ να μείνει στη μνήμη όχι σαν η Γερμανίδα με τις στρατιωτικές μπότες που κατέστρεψε την Ελλάδα αλλά σαν ένας συνετός ηγέτης που μετρίασε τη λιτότητα με εύλογη ευεργεσία.
Ο Ρόμπερτ Κάτνερ είναι συνδιευθυντής της επιθεώρησης «The American Prospect»
