The Guardian: Λύση για την κρίση της Ευρωζώνης: Eίναι η πραγματική οικονομία, ηλίθιε.
Tου Φρανκ Βάλτερ Σταϊνμάγιερ*, Αυγή, 11.2.12
Η Ευρώπη μπορεί να επιτύχει ανάπτυξη και απασχόληση με μία βιομηχανική πολιτική που ενθαρρύνει τις επενδύσεις.
Αρκετά υποκύψαμε στον χρηματοπιστωτικό τομέα. Η Ευρώπη είναι εξασθενημένη από τις συνέπειες της απελπισμένης διαχείρισης της κρίσης, όπως αυτή διαμορφώθηκε τα τελευταία δύο χρόνια. Η συνταγογραφημένη θεραπεία μοιάζει με την παλιά πρακτική της αφαίμαξης στους ασθενείς. Τα αυξανόμενα χρέη πληρώνονται με νέα δάνεια και τα νέα δάνεια εξαρτώνται από ολοένα αυξανόμενα μέτρα λιτότητας. Ως αποτέλεσμα, αυξάνεται ο κίνδυνος της ύφεσης, τα επιτόκια των δανείων αναχρηματοδότησης και η ανάγκη για ανεξέλεγκτη στήριξη στις νότιες χώρες της Ευρωζώνης. Η Ελλάδα αποτελεί δραματικό προμήνυμα της τροπής που μπορεί να πάρουν τα πράγματα. Η ανεργία ρεκόρ του 22% της Ισπανίας και τα επιτόκια ρεκόρ στα πορτογαλικά ομόλογα δείχνουν πως ο πυρετός της κρίσης δεν υποχωρεί. Η Πορτογαλία, η Ισπανία, ακόμη και η Ιταλία δεν έχουν καταφέρει ακόμη να ξεφύγουν από την καθοδική πορεία της ύφεσης και του χρέους. Είναι ένας φαύλος κύκλος που αυξάνει τον κίνδυνο διάσπασης στην Ευρωζώνη, κάτι που θα ήταν ανήκουστο το 2009.
Χρειάστηκαν δύο χρόνια μάταιων προσπαθειών μέχρι οι κυβερνήσεις να αρχίσουν να θέτουν ως ευρωπαϊκούς στόχους την ανάπτυξη και την απασχόληση. Αυτή η αλλαγή νοοτροπίας είναι αποτέλεσμα του σοκ. Η υποβάθμιση της Γαλλίας, άλλων οκτώ χωρών της Ευρωζώνης και το Ευρωπαϊκό Ταμείο Χρηματοπιστωτικής Σταθερότητας αποδεικνύουν πως οι αγορές προβλέπουν καθοδική πορεία. Ήταν πολύ ενδιαφέρων ο τρόπος με τον οποίο η Standard & Poor's τεκμηρίωσε τις υποβαθμίσεις: "Πιστεύουμε πως η διαδικασία μεταρρύθμισης που βασίζεται μόνο σε πυλώνες δημοσιονομικής λιτότητας ενέχει τον κίνδυνο να λειτουργήσει αυτοκαταστροφικά, αφού η εγχώρια ζήτηση θα πέφτει όσο θα αυξάνονται οι ανησυχίες των καταναλωτών σε ό,τι αφορά τις δουλειές και τα διαθέσιμα εισοδήματα διαβρώνοντας έτσι τις εθνικές εισφορές φόρων".
Τώρα πρέπει να χαράξουμε νέα πορεία και να εφαρμόσουμε μία πιο συνεπή και εύστοχη στρατηγική. Πρώτον και κυριότερο: Η παρούσα κατάσταση απαιτεί να δημιουργήσουμε τις σωστές προϋποθέσεις για να διασφαλίσουμε την εισροή ιδιωτικού κεφαλαίου στις πραγματικές οικονομίες των χωρών που βιώνουν την κρίση. Για να συμβεί αυτό, χρειάζεται εγγύηση πως αυτές οι χώρες και οι τράπεζες τους μπορούν να πληρώσουν τα χρέη τους -μέσω ενός ισχυρού Ταμείου Σταθερότητας, το οποίο θα μπορεί να έχει ρευστότητα από την ΕΚΤ, και μία κοινή συμφωνία μείωσης του χρέους όπως προτάθηκε από το Γερμανικών Συμβούλιο Οικονομολόγων. Η ανάπτυξη χρειάζεται ιδιωτικές επενδύσεις και αυτές οι επενδύσεις χρειάζονται ασφάλεια.
Δεύτερον, πρέπει να αφαιρέσουμε τα όποια εμπόδια για επενδύσεις στην Ευρώπη και να αυξήσουμε την αυτοπεποίθηση των ιδιωτών κεφαλαιούχων. Οπότε το σημαντικότερο είναι να δημιουργήσουμε ένα κατανοητό ευρωπαϊκό επενδυτικό πρόγραμμα το οποίο θα αυξήσει την ανταγωνιστικότητα των χωρών που βιώνουν την κρίση, θα διευρύνει τη βιομηχανική υποδομή της Ευρώπης -κυρίως τα δίκτυα ενέργειας- και θα προωθήσει την έρευνα. Για να διασφαλιστεί πως η αλλαγή δεν θα κολλήσει στη γραφειοκρατία, η Ευρωπαϊκή Τράπεζα Επενδύσεων πρέπει να παίξει βασικό ρόλο.
Βασικό ζήτημα του εγχειρήματος είναι το ότι δεν θα χρηματοδοτηθεί από νέα χρέη αλλά από ένα ευρωπαϊκό φόρο συναλλαγών, που θα μπορούσε να φέρει μέχρι και 50 δισ. ευρώ αν η Ευρώπη -ή τουλάχιστον η Ευρωζώνη- είναι ενωμένη στο ζήτημα. Άλλωστε, η ευρωπαϊκή αλληλεγγύη έχει διπλό νόημα και ήρθε η ώρα να το δείξουμε.
(...) Αρκετά υποκύψαμε στις απαιτήσεις της χρηματοπιστωτικής βιομηχανίας. Η ισχύς της Γερμανίας -αυτή η ισχύς που μας έκανε την άγκυρα της Ευρώπης- είναι αποτέλεσμα πολλών ετών σκληρής δουλειάς ώστε να διατηρηθεί και να εκμοντερνιστεί η βιομηχανική παραγωγή. Είναι επίσης αποτέλεσμα της άρνησής μας να ακολουθήσουμε τα επίκαιρα αλλά λανθασμένα διδάγματα του Λονδίνου και του Νταβός που επιτάχυναν αυτήν την τρελή κούρσα κάθε χρόνο. Θέλουμε λιγότερη υποταγή σε ένα σύστημα απλής απορρόφησης αξίας και περισσότερο σεβασμό για την επίπονη διαδικασία της δημιουργίας της αξίας -αυτό το αίτημα δεν πηγάζει από το "Καταλάβατε τη Γουόλ Στριτ" αλλά από τα διοικητικά συμβούλια των γερμανικών βιομηχανιών.
Πρέπει να αναγνωρίσουμε τη μεγαλύτερη παγκόσμια πρόκληση που κρύβεται κάτω από το ευρωπαϊκό χρηματοπιστωτικό σύστημα και την κρίση χρέους. Η Κίνα θα έχει ξεπεράσει τις ΗΠΑ σε ό,τι αφορά το ΑΕΠ μέχρι το 2020. Το δημογραφικό της Ευρώπης διαμορφώνεται με μικρότερα ποσοστά εργαζομένων σε μία κοινωνία που γερνάει. Οι πόροι γίνονται λιγότεροι. Αν θέλουμε να προωθήσουμε νέα ανάπτυξη, θα πρέπει να συγκεντρωθούμε στην ποιότητα της αξίας που δημιουργούμε. Η ανάπτυξη του ΑΕΠ με όποιο κόστος και τα γρήγορα κέρδη με τίμημα τις κακές συνθήκες εργασίας και ένα κατεστραμμένο περιβάλλον δεν είναι λύση.
Η Ευρώπη έχει την προοπτική να πιλοτάρει και να παράσχει μία βιώσιμη παγκόσμια οικονομία. Το να επιτευχθεί κάτι τέτοιο σημαίνει πως αντιμετωπίζονται οι μείζονες παγκόσμιες αλλαγές: δηλαδή να συντηρούνται και διατηρούνται υγιείς οι ηλικιωμένοι, να χρησιμοποιείται η ενέργεια αποδοτικά και από ανανεώσιμες πηγές και να διασφαλίζεται η κινητικότητα την ώρα που τα καύσιμα τελειώνουν και ακριβαίνουν. Για να γίνουν αυτά χρειαζόμαστε άριστους ερευνητές, μηχανικούς και επιστήμονες. Η οικονομία του μέλλοντος χρειάζεται μια βιομηχανία του μέλλοντος. Στον παγκόσμιο καταμερισμό της εργασίας ο ρόλος της Ευρώπης πρέπει να είναι η σύλληψη, ανάπτυξη και η παροχή νέων προϊόντων για ένα βιώσιμο οικονομικό μοντέλο σχεδιασμένο να διασφαλίζει την ευημερία σχεδόν 9 δισ. ανθρώπων. Αυτό πρέπει να είναι το ευρωπαϊκό όνειρο του παρόντος.
* Φρ.Β. Σταϊνμάγιερ είναι ηγέτης του Σοσιαλδημοκρατικού Κόμματος της Γερμανίας
